Detectie van recirculerende tumor-geassocicieerde macrofagen en circulerende melanoomcellen als tool voor monitoring in melanoom patiënten: een pilot studie.

Ieder jaar worden er in Nederland >6,000 patie*nten gediagnosticeerd met een huidmelanoom. In het geval van een stage 1B of hoger wordt er een schildwachtklierprocedure uitgevoerd voor stadie*ring van het melanoom. Na de eerste diagnose worden er regelmatige lichamelijke controles uitgevoerd om ziekteprogressie te vervolgen. In het geval van uitgezaaide ziekte wordt daarnaast ook beeldvorming uitgevoerd om de response op adjuvante behandeling te monitoren. De lichamelijke controles worden uitgevoerd door een dermatoloog of chirurg en bestaan onder andere uit beoordeling van huid en lymfeklierstations. In het geval van uitgezaaide ziekte is ook de medisch oncoloog hierbij betrokken. Onderzoek van de huid wordt gedaan met behulp van een dermatoscoop, welke een hoge sensitiviteit en specificiteit heeft voor klinische diagnose van melanoom. Ondanks de hoge sensitiviteit en specificiteit is de positief voorspellende waarde laag, waardoor er een groot aantal benigne moedervlekken chirurgisch worden verwijderd. Om dit nummer te verlagen is er een nieuwe diagnostische tool nodig om te helpen onderscheiden tussen een benigne moedervlek en een melanoom. Deze tool moet snel, minimaal invasief en kosteneffectief zijn. Daarnaast kan deze tool helpen bij het diagnosticeren en monitoren van melanoom patie*nten, en zou kunnen helpen bij het bepalen van een individueel behandelplan. Ook zijn er specifieke patie*ntgroepen die een hoger risico hebben op het ontwikkelen van een melanoom. Dit zijn onder andere individuen met familiair melanoom, waaronder specifieke genmutaties (bv. CDK4 mutaties, CDKN2A mutaties, en andere Familial Atypical Multiple Mole/Melanoma (FAMMM) syndroom geassocieerde mutaties). Daarnaast hebben mensen met een eerder melanoom of meerdere atypische melanomen een hoger risico op het ontwikkelen van een melanoom. Aangezien deze hoogrisicogroepen tweejaarlijkse controle van de huid ondergaan, kan deze groep voordeel halen uit de nieuw ontwikkelde screening tool. Deze kan de arts assisteren in het onderzoeken van de huid en de mogelijke diagnose van melanomen. Een van de mogelijke methoden voor het verbeteren van screening, stadie*ring en monitoring is het detecteren van circulerende tumor cellen (CTCs) in perifeer bloed. Enkele onderzoeken hebben laten zien dat de aanwezigheid van CTCs gerelateerd is aan terugval na behandeling en de respons op bepaalde behandelingen. Echter, deze CTCs hebben gewoonlijk een lage frequentie in perifeer bloed, waardoor er flinke hoeveelheden bloed geanalyseerd moeten worden. Over het algemeen is voor de analyse van CTCs 8-10 mL bloed nodig, waarin, afhankelijk van de gebruikte methode van analyse en stadium van het melanoom, 0-291 CTCs kunnen worden gedetecteerd. Een andere mogelijke methode maakt gebruik van immuuncellen, welke continue op een sensitieve manier het weefsel scannen. Dit is vooral het geval voor weefselmacrofagen, aangezien deze cellen continue dode (kanker)cellen in het weefsel, fagocyteren en digesteren. Recent onderzoek suggereert dat, in ieder geval een deel van deze weefselmacrofagen kan recirculeren via de lymfeklieren naar de bloedbaan, waar deze gedetecteerd kunnen worden en gekeken kan worden naar de inhoud van de fagolysosomen. Ondersteunende data voor dit concept is verkregen in glioompatie*nten, waar brein-specifieke eiwitten gedetecteerd konden worden in recirculerende weefselmacrofagen in perifeer bloed. Als deze recirculatie theorie waar is, dan bevatten opeenvolgende stappen in het recirculatietraject, zijnde primair weefsel (bv. huid), lymfeklier en perifeer bloed, weefselmacrofagen met weefselspecifieke en/of tumor-geassocieerd peptiden in hun fagolysosomen. Dit impliceert dat antistof-gebasseerde detectie van weefselspecifieke en/of tumor-geassocieerd peptiden in de fagolysosomen van recirculerende weefselmacrofagen potentieel gebruikt kan worden als krachtige tool voor het screenen van perifeer bloed in kankerpatie*nten. Gezien het feit dat melanomen ontstaan uit melanocyten, zijn de mogelijk detecteerbare weefselspecifieke en/of tumor-geassocieerd peptiden afkomstig van melanoom-geassocieerde en/of melanocyt-specifieke eiwitten. Aangezien de meeste melanocyten aanwezig zijn in de huid, en in mindere mate in de retina, de meningen en het anogenitale kanaal, zal detectie van melanoom- en/of melanocyt-specifieke peptiden in perifeer bloed meest waarschijnlijk wijzen op een afwijking in de huid. Melanocyten zijn een specifiek celtype, waardoor melanocyt-specifieke eiwitten als GP100, MART-1 en tyrosinase mogelijke kandidaat eiwitten zijn voor het identificeren van melanoom-geassocieerde en/of melanocyt-specifieke peptiden. In deze studie willen wij de mogelijke recirculatie via lymfeklieren naar perifeer bloed van tumor-geassocieerde weefselmacrofagen en de aanwezigheid van circulerende melanoomcellen onderzoeken, en evalueren of flowcytometrische detectie van deze cellen in perifeer bloed kan assisteren in screening voor vroege diagnose in risicogroepen, diagnose en stadie*ring van melanomen, en monitoren van patie*nten in de tijd voor beoordeling van behandeleffectiviteit en mogelijke ziekteprogressie.

Primair doel:
- Onderzoeken of recirculerende tumor-geassocieerde weefselmacrofagen en
circulerende melanoom cellen gedetecteerd kunnen worden in perifeer bloed van
melanoom patiënten met behulp van high-end flowcytometrie.

Secondaire doelen:
- Exploreren welke eiwitten aanwezig zijn op melanoom cellen en de mogelijke
postdigestie peptiden identificeren.
- Onderzoeken of postdigestie peptiden bevattende recirculerende
tumor-geassocieerde weefselmacrofagen gevonden kunnen worden in opeenvolgende
stappen in het recirculatietraject, zijnde primair weefsel (huid), lymfeklieren
en perifeer bloed, om zo de recirculatie van weefselmacrofagen te bevestigen.
- Onderzoeken of flowcytometrische detectie van postdigestie peptiden
bevattende recirculerende tumor-geassocieerde weefselmacrofagen en melanoom
cellen kan assisteren in stadiëringsmethoden in betrokken lymfeklieren,
uitgevoerd door de patholoog.
- Evaluatie van *normale* achtergrond van melanoom/melanocyt peptide bevattende
weefselmacrofagen in gezonde proefpersonen en patiënten met huidaandoeningen
anders dan melanomen, zoals inflammatoire ziekten.

Dit is een prospectief cohort onderzoek, uitgevoerd in vier fases. In Fase 1
wordt gebruik gemaakt van primair melanoom weefsel en is gericht op het
identificeren van melanoom/melanocyt specifieke eiwitten en de bijbehorende
postdigestie peptiden voor de ontwikkeling van de diagnostische tool. Fase 2 is
gericht op de evaluatie van recirculatie van weefselmacrofagen van het weefsel
(huid) naar de lymfeklieren en het perifere bloed, gebruik makende van de in
Fase 1 gedefinieerde antistoffen gericht tegen melanoom/melanocyt specifieke
eiwitfragmenten. Fase 2 wordt verdeeld in Fase 2A, 2B en een optionele 2C. Fase
3 is gericht op het vaststellen van achtergrondwaarden van de nieuw ontwikkelde
tool in perifeer bloed van gezonde proefpersonen en patiënten met
huidaandoeningen anders dan melanomen.

Het bloed wordt afgenomen via een venapunctie in de arm. Dit kan onaangenaam
zijn voor de proefpersoon, en pijn of bloeduitstorting
geven. Verder zijn er geen risico*s of interventies aan deelname aan dit
onderzoek verbonden. Omdat de bezoeken tijdens het onderzoek gelijk vallen met
diagnostische afspraken wordt er weinig tijd in beslag genomen van de
proefpersonen.