"Hoe Feelee jij je?" Ondersteunt een alledaagse vraag jongeren in de forensische ambulante hulpverlening om emotioneel evenwichtiger te worden?

Adolescenten die veel in aanraking komen met politie en justitie, vertonen
veelal mentale problemen welke zich uiten in delinquent gedrag en
internaliserende problematiek (Frick & Marsee, 2005; Moffit, 1993, 2006, 2018;
Ogloff et al., 2015). Behandeling van deze adolescenten in de forensische
ambulante jeugdhulpverlening is complex. Niet alleen de hulpvraag: adolescenten
die delinquent gedrag vertonen hebben naast individuele problemen ook vaak
problemen binnen het gezin, op school of met werk (van Duin et al., 2017).
Daarnaast blijkt in de praktijk dat de behandeling vaak nog niet van de grond
komt, doordat de motivatie voor behandeling van adolescenten erg laag is en de
behandeling veelal afhangt van het hebben van een goede behandelrelatie met de
betrokken behandelaar (Carl, Schmucker & Lösel, 2020; Cullen et al., 2011).

Gekeken naar bestaande behandelingen in de forensische ambulante hulpverlening,
blijkt dat de rode draad in behandelingen is gericht op het reguleren van
emoties en daarmee adolescenten vaardigheden aan te leren om toekomst
delinquent gedrag te voorkomen (Day, 2009; Modecki, Zimmer-Gembeck & Guerra,
2017). Echter, in de behandelpraktijk blijkt juist ook dat adolescenten met
delinquent gedrag veel moeite hebben met het herkennen, begrijpen en
reflecteren op emoties wat belangrijke stappen zijn in het reguleren van
emoties. Het toepassen van de Feelee app op bestaande behandelingen in de
forensische ambulante hulpverlening kan jongeren hierin ondersteunen. De Feelee
app stelt adolescenten namelijk in staat om meerdere keren per dag emoties bij
te houden door middel van emoji's (actieve data). Daarnaast verzamelt de Feelee
app gegevens over het aantal stappen en uren slaap per etmaal (passieve data).
De actieve en passieve data geven los en gecombineerd veel inzicht in emoties
en onderliggende gedragingen van de adolescent.

Een eerste verkenning met de Feelee app in de forensisch ambulante
behandelpraktijk laat positieve resultaten zien: Feelee ondersteunt (1)
jongeren om hun emoties en onderliggende gedragingen te duiden en (2) in de
behandeling om een laagdrempelig gesprek te voeren over emoties en
onderliggende gedragingen (bijv. beweging en slaap- en waakritme). Deze studie
dient als eerste effectstudie om meer zicht te krijgen in de werkbare factoren
van de toerpassing van de Feelee app op bestaande behandelingen in de
forensische ambulante setting. Daarbij ligt de focus op emotieregulatie als
rode draad van behandelingen, waarbij specifiek wordt gekeken naar de mate
waarop Feelee voor adolescenten positief bijdraagt in het herkennen,
differentiëren, reflecteren van en op emoties. Daarnaast wordt onderzocht of
Feelee ook een ondersteunde factor kan zijn in het verhogen van de
behandelmotivatie en versterken van de behandelrelatie in de behandeling.

Het doel van het onderzoek is om meer zicht te krijgen in de werkbare factoren
van de Feelee app als aanvullende tool op bestaande behandelingen in
forensische ambulante setting. Daarbij wordt gekeken of het dagelijks bijhouden
van emoties door middel van emoji's samen met de verzamelde data over aantal
stappen en uren slaap per etmaal in aanvulling op de bestaande behandeling
effectief bijdragen aan verbetering van emotieregulatie bij de adolescent.
Tevens bekijken we of adolescenten progressie laat zien op de onderliggende
emotieregulatie factoren, namelijk in het differentiëren, reflecteren en de
bewustwording van eigen emoties. Tot slot wordt onderzocht of het gebruik van
de Feelee app ter aanvulling op de bestaande behandeling ook een positieve
invloed heeft op de behandelmotivatie en behandelrelatie van de adolescent.
Door het bestuderen van zowel emotie als behandelfactoren beoogt het onderzoek
op innovatieve wijze bij te dragen aan het verbeteren van bestaande
behandelingen voor adolescenten die veel delinquent gedrag vertonen.

De studie betreft een Single Case Experimental Design (SCED), waarin de
toepassing van de Feelee app op bestaande behandeling wordt onderzocht op
emotie- en behandelfactoren. Het studie design houdt in dat participanten een
baseline periode volgen van 14-dagen waarin verschillende metingen
plaatsvinden in de vorm van een pre-test en dagelijkse vragenlijst, maar
participanten maken nog geen gebruik van de Feelee app. Na afloop van de
baseline fase volgt de interventiefase waarin participanten voor 4 weken
dagelijks gebruik maken van de Feelee app en de uitkomsten in het overzicht met
hun behandelaar bespreken in de wekelijkse behandelsessie. Daarnaast vullen
participanten een korte dagelijkse vragenlijst in. Na 4 weken interventiefase
volgt een follow-up fase van 14-dagen waarin de korte dagelijkse vragenlijst
wordt voorgezet, maar participanten geen gebruik meer maken van de Feelee app.
Tevens vindt na afronding van de interventiefase een post-meting plaats en na
afloop van de follow-up fase een follow-up meting. De totale duur van het
onderzoek voor participanten is 8 weken. Voor alle participanten geldt dat na 3
maanden een eenmalige vervolgmeting zal plaatsvinden na voltooiing baseline
fase.

De interventie betreft de toepassing van de Feelee app op bestaande behandelingen (treatment as usual). Participanten gebruiken tijdens de interventiefase de Feelee app voor 4 weken. Dit houdt in (1) het dagelijks invullen van een emoji dat hun emotie van dat moment beschrijft en (2) het bespreken van de actieve emoji data en passieve data (aantal stappen en uren slaap per dag) tijdens de wekelijkse behandelsessie. Behandelaren krijgen hiervoor een handreiking met daarin een aantal richtlijnen en voorbeelden hoe de data in de behandeling kunnen worden besproken.

De duur van het onderzoek is voor participanten, afhankelijk van de toegewezen
baselinefase, in totaal 8 weken en een eenmalige vervolgmeting na 3 maanden.
Gedurende de baseline periode (8 weken) vullen participanten een korte
dagelijkse vragenlijst in. Dit duurt maximaal 5 minuten. Naast de korte
dagelijkse vragenlijst wordt aan participanten gevraagd om een uitgebreide
vragenlijst in te vullen als pre-, post, follow-up en vervolgmeting. De duur
van het invullen van de uitgebreide vragenlijst ligt rond de 45 minuten. Naast
de uitgebreide vragenlijsten wordt tijdens de follow-up (Tf1) en vervolgmeting
na 3 maanden (Tf2) een interview bij de participant afgenomen om ervaringen van
de adolescent ten aanzien van het gebruik van de Feelee app mee te nemen voor
de verdere ontwikkeling van de Feelee app en mogelijke behandelprotocollen.
Naar verwachting zal het gehele interview 30 minuten in beslag nemen. Tot slot
worden participanten tijdens de interventiefase verzocht de Feelee app voor 4
weken dagelijks te gebruiken. Hiervoor dienen participanten minimaal één keer
per dag een emoji in te vullen. Het invullen van een emoji duurt per keer nog
geen minuut. Voor de passieve data (aantal stappen en uren slaap per etmaal)
hoeft de participant niets te doen. Participanten krijgen voor hun inzet een
passende vergoeding in de vorm van een cadeaubon. Tot slot worden geen risico's
voor participanten voorzien die kunnen worden verweten aan de deelname aan deze
studie.