Herstellen van bewustzijn middels diepe hersenstimulatie van de centrale thalamus bij patiënten met een minimale bewustzijnstoestand (RECONNECT): een pilot studie

Het niet-responsief waaksyndroom (UWS) en de minimale bewustzijnstoestand (MCS)
zijn stoornissen van het bewustzijn en een van de meest dramatische
aandoeningen in de moderne geneeskunde. Tot op heden bestaat er nog geen
behandeling om het bewustzijn te verbeteren of te herstellen. Er wordt gedacht
dat chronische hypo-activatie van opstijgende banen van de thalamus naar de
cortex de belangrijkste oorzaak is van de bewustzijnsstoornis. In tegenstelling
tot UWS patiënten, die alleen reflexmatig gedrag hebben, vertonen MCS patiënten
wel tekenen van bewustzijn. Neuroimaging studies hebben recentelijk aangetoond
dat er bij MCS patiënten meer corticale connectiviteit bestaat dan bij UWS
patiënten, wat een potentieel substraat vormt voor diepe hersenstimulatie
(DBS). Sinds de jaren '60 is DBS toegepast in kleine, ongecontroleerde studies.
Er werden hierbij zowel verbeteringen in gedrag als bewustzijn gerapporteerd,
maar methodologische beperkingen, maken het onmogelijk om met zekerheid te
stellen of de effecten op het bewustzijn door de DBS werden gesorteerd. Een
DBS-trial bij een serie MCS patiënten is tot op heden nog niet uitgevoerd.

Te onderzoeken wat het effect is van centrale thalamische DBS op het bewustijn
van MCS patiënten.

Hypothese: DBS resulteert in een verbetering van het bewustzijn bij MCS
patiënten.

Een prospectieve pilot studie

Twee DBS-elektroden worden bilateraal geïmplanteerd in de centrale thalamus en verbonden met een pulsgenerator (batterij) onder de huid van de borst.

Er is tot op heden nog geen evidence-based behandeling voor verbetering of
herstel van het bewustzijn bij MCS patiënten. Een grote groep (relatief jonge)
patiënten eindigt in een verpleeghuis zonder enige vorm van perspectief. DBS is
algemeen geaccepteerd als een veilige, aanpasbare en reversibele
neurochirurgische techniek om hersenfuncties te moduleren en de toepassing van
DBS bij diverse neurologische en psychiatrische aandoeningen neemt toe.
Deelname aan de RECONNECT pilot studie vereist een enkel poliklinisch bezoek
waarbij een evaluatie zal worden gedaan door de anesthesioloog en een EEG en
f)MRI zal worden gemaakt. Daarnaast is er een korte ziekenhuisopname met een
18F-FDG-PET scan en de operatie, gevolgd door seriële follow-up met vier
beoordelingen van het bewustzijn. Ook wordt er nog 2x een non-invasieve
MEG-scan gemaakt in het VUmc. Ondanks de belasting van de studie, biedt
deelname aan de RECONNECT trial de patiënt een kans om in bewustzijn te
verbeteren en daarmee diverse functies en wilsbekwaamheid te herkrijgen. Tevens
biedt de studie de mogelijkheid om fundamentele aspecten van het bewustzijn en
de onderliggende mechanismen van DBS te bestuderen. Door de RECONNECT studie
kan de zorg voor patiënten met een bewustzijnsstoornis worden verbeterd en
wetenschappelijke inzichten worden verkregen op het gebied van elektrische
hersenstimulatie en het bewustzijn. Het kan daardoor een bijdrage leveren voor
de grotere groep patiënten met ernstig hersenletsel en een (chronische)
verstoring van het bewustzijn. De resultaten van deze pilot studie kunnen
resulteren in een rationale voor verder onderzoek en het opstellen van criteria
voor selectie van patiënten die baat hebben bij DBS. Als de resultaten van deze
studie positief zijn, en DBS een significant effect heeft op het bewustzijn,
zal een grotere gerandomiseerde, dubbelblinde, klinische cross-over studie
worden voorgesteld.