Bloedafname om dendritische cel-afhankelijke T cel responsen te bestuderen en te beïnvloeden

Een effectief en evenwichtig immuunsysteem is cruciaal om de gezondheid en
levensduur van mensen te behouden en te bevorderen, en vormt de basis voor een
effectieve bestrijding van besmettelijke ziekten. Afwijkende immuunresponsen
vormen een groot gezondheidsprobleem, omdat het chronische immuunziekten
veroorzaakt. Chronische immuunziekten kunnen enerzijds het gevolg zijn van te
sterke ontstekingsreacties (allergieën en auto-immuunziekten zoals artritis en
diabetes), maar anderzijds het gevolg van te zwakke afweerreacties (kanker en
ongecontroleerde infecties).

Adaptieve immuunreacties die worden geïnduceerd tijdens infecties en chronische
immuunziekten worden over het algemeen gekenmerkt door een (over)activering van
specifieke T helper cel subsets, voornamelijk Th1 en Th17 cellen bij
auto-immuniteit, en Th2 cellen bij allergieën. Het onbetwiste paradigma is dat
de ontwikkeling van deze antigeen-specifieke effector T cellen rechtstreeks
wordt gestuurd door dendritische cellen (DCs)

DCs zijn de poortwachters van het menselijke lichaam. Deze cellen bevinden zich
op grensgebieden met de buitenwereld, zoals de huid, longen en de darmen, en
speuren voortdurend naar onraad. Wanneer deze cellen in aanraking komen met
binnendringende ziekteverwekkers, slaan ze alarm en zullen afweerreacties
opstarten om de binnendringer zo snel mogelijk te elimineren. Dit gebeurt onder
ander door het aanzetten van antigeen-specifieke adaptieve immuunreacties die
gekenmerkt worden door de activatie van T helper cellen. Afhankelijk van de
pathogeen zal de DC een T cel sturen richting een Th1, 2, of 17 fenotype.
Echter, lichaamseigen stoffen en sommige lichaamsvreemde stoffen (b.v. kleine
deeltjes van planten, huisdieren of micro-organismen die door de lucht zweven)
zijn niet gevaarlijk. In dat geval moeten DCs juist afweerreacties remmen door
T cellen niet te activeren, of door zogenaamde regulatoire T cellen (Tregs) te
induceren. Deze Tregs kunnen dan de activatie van andere T helper cellen
remmen. Het remmen van afweerreacties tegen deze onschuldige stoffen wordt
tolerantie genoemd.

Vergaren van een beter fundamenteel begrip over de werking van het humane
immuunsysteem.

Ons onderzoek focust zich met name op de mechanismen die betrokken zijn bij 2
aspecten:
1. De inductie van Tregs (en remmen van Th2 cel polarisatie) door DCs bloot te
stellen aan bepaalde adjuvantia, zoals Vitamine D3.
2. De inductie van Th17 cellen die afhankelijk is van een samenwerking tussen
DCs en cellen van het aangeboren immuunsysteem, de neutrofielen.

Het uiteindelijke doel van ons onderzoek is om ziekte modulerende therapieën te
ontwikkelen door DC-gemedieerde immuunresponsen te sturen. Dit is in
tegenstelling tot veel huidige therapieën, die gericht zijn op het bestrijden
van symptomen, maar het ziekteproces niet aanpakken. Meer fundamentele kennis
van de onderliggende mechanismen die betrokken zijn bij het opzetten van
effectieve, op maat gemaakte immuunreacties tegen specifieke ziekteverwekkers,
is essentieel voor ons onderzoek. Bovendien ontwikkelen wij strategieën om
immuunmodulerende stoffen en allergenen/antigenen op een veilige en effectieve
manier naar DCs te targeten, met als doel om T cel responsen in het lichaam te
juiste kant op te pushen en zo ziekteactiviteit remmen.

Wekelijks zal bloed worden afgenomen van gezonde vrijwilligers. Het bloed dat
we verzamelen van gezonde donoren zal gebruikt worden om de cellen te
verkrijgen die nodig zijn voor ons onderzoek: T cellen, neutrofielen, en
monocyten. Monocyten zullen in het laboratorium worden gekweekt tot DCs, die
vervolgens voor onze experimenten gebruikt zullen worden.

Deze cellen worden in het lab gebruikt om in vitro experimenten mee uit te
voeren. Afhankelijk van de geplande experimenten, duren de proeven 1 dag
(bijvoorbeeld neutrofiel functie onderzoek) tot maximaal 3 weken (onderzoek
naar DC-gemedieerde T cel polarisatie richting verschillende T cel fenotypes).

Na afloop van de proeven worden de cellen weggegooid. Cellen die zijn
geïsoleerd uit het bloed, maar niet meteen kunnen worden gebruikt in de proeven
(vaak kunnen er meer cellen worden geïsoleerd dan we direct kunnen gebruiken)
zullen worden opgeslagen in vloeibare stikstof. Op een later moment kunnen deze
cellen alsnog gebruikt worden.

Bloedafnames kunnen soms milde pijnklachten veroorzaken of een bloeduitstorting
geven. Bij elke deelname wordt er 1 of 2 maal bloed afgenomen, in het laatste
geval met een tussenperiode van 6 tot 7 dagen. Per keer nemen we maximaal 100
mL bloed af, wat voor volwassenen geen problemen zal veroorzaken. Ter
vergelijking: bij de bloedbank wordt 500 mL bloed per keer afgenomen. Bij 2
bloedafnames zal bij de tweede afname niet meer dan 20 mL worden afgenomen.
Wij schatten de belasting en de risico's in als zeer beperkt.