Fluoride PET-CT beeldvorming voor de detectie van botvorming bij (zeer) vroege en preklinische sponylartritis.

Axiale spondyloartritis (AxSpA) is een chronische inflammatoire artritis met
een prevalentie van 0,5-1% in westerse landen. De ziekte begint bij
jongvolwassenen, voornamelijk mannen, tussen de 20 en 40 jaar oud en wordt
gekenmerkt door ontsteking en nieuwe botvorming met structurele schade aan de
wervelkolom. Dit resulteert in pijn en beperkte mobiliteit van de wervelkolom,
met een grote impact op het functioneren in het dagelijks leven. De
ziekte-eniteit omvat zowel niet-radiografische AxSpA, waar geen structurele
veranderingen worden gezien bij conventionele beeldvorming, als radiografische
AxSpA (ook wel spondylitis ankylopoetica genoemd), waarbij structurele laesies
van de wervelkolom of sacro-iliacale gewrichten aanwezig zijn. Ondanks de
recente vooruitgang in therapeutische opties voor AxSpA is het nog steeds niet
mogelijk om de ontsteking bij alle patiënten voldoende onder controle te
houden, aangezien slechts 60-70% van de patiënten reageert, van wie 30% slechts
gedeeltelijk. Ziekte-remissie wordt slechts bereikt bij ongeveer 20% procent
van de patiënten. Bovendien zijn er tot dusver geen effecten op het stoppen van
de vorming van nieuwe bot aangetoond. Dit resulteert in functionele beperkingen
en verlies van kwaliteit van leven voor de meeste AxSpA-patiënten.

Mogelijk kan deze beperkte werkzaamheid verklaard worden door: 1. Beschikbare
behandelingen zijn niet gericht op de juiste targets om ontstekingen en nieuwe
botvorming te stoppen. 2. De diagnostische vertraging stelt vertraging beperkt
ons om de behandeling vroeg genoeg te starten om de chronische autonome
ontsteking en nieuwe botvorming voldoende te stoppen.

Om ontstekingen en nieuwe botvorming beter aan te pakken, is het essentieel het
inzicht te vergroten in de pathogene processen die ontstekingen en nieuwe
botvorming in AxSpA initiëren en aansturen, en een eerdere diagnose te stellen.

Zowel ontstekingen als nieuwe botvorming kunnen worden gevisualiseerd door
verschillende beeldvormingsmodaliteiten. Active inflammatoire laesies van de
wervelkolom en SI-gewrichten zijn te zien op MRI. We hebben eerder aangetoond
dat het met [18F}Fluoride PET-CT mogelijk is om het actieve proces van nieuwe
botvorming te bestuderen. Dit in tegenstelling tot röntgenfoto's van de
wervelkolom of SI-gewrichten, waarmee alleen het eindstadium van de botvorming
zichtbaar gemaakt kan worden. Histologie bevestigde dat [18F}Fluoride PET-CT
laesies bij patiënten met AxSpA actieve lokale osteoïdvorming laten zien, die
representatief is voor de vorming van nieuw bot, en dat deze laesies reageren
op behandeling met anti-TNF. Dit onderstreept dat [18F]Fluoride PET-CT een
robuuste methode is om vorming bij AxSpA patiënten te evalueren.

Bij axiale spondyloartritis wordt verondersteld dat moleculaire processen die
ontsteking en nieuwe botvorming veroorzaken, worden gestart nog voordat de
ziekte zich klinisch manifesteert. Deze fase wordt de preklinische fase
genoemd.
Eerstegraads familieleden (FDR) van AxSpA patiënten hebben een verhoogd risico
op het ontwikkelen van de ziekte in vergelijking met de algemene bevolking.
Familiaire studies toonden aan het risico van AS in HLA-B27 positieve FDR's van
axiale SpA ongeveer 30-40% is. We hebben eerder aangetoond dat subklinische
tekenen van spondyloartirtis inderdaad kunnen worden waargenomen bij tot 25%
van deze at risk FDR van HLA-B27 positieve AxSpA patiënten. Tussentijdse
analyse van 1 jaar follow-up in 123 FDR toonden aan dat 6% vin het eerste jaar
klinisch manifeste ziekte ontwikkelde. Deze gegevens geven aan dat er een hoge
incidentie van pre-SpA is in deze FDR's en dat de ziekte-incidentie veel hoger
is dan in de algemene populatie, wat de rationale ondersteun om deze
risicopopulatie te bestuderen.

Van belang is dat we hebben aangetoond bij gezonde eerstegraads familileden van
BLA-B27 positieve AxSpA patienten die het risico lopen AxSpA te ontwikkelen,
dat 20% sacro-ilititis had op MRI van de SI-gewrichten (maar geen klinische
diagnose van AxSpA). Benadrukkende dat bij risicopatiënten al beeldvormende
afwijkingen die wijzen op (subklinische) ontsteking kunnen worden waargenomen.
Tot dusver zijn er geen gegevens beschikbaar over nieuwe botvorming bij
individuen met een verhoogd risico.

Onderzoeken of personen met een verhoogd risico op het ontwikkelen van
spondylartritis tekenen hebben van botvorming op [18F]Fluoride PET-CT.

Een cross-sectioneel, monocenter PET studie bij 20 patiënten met een verhoogd
risico op het ontwikkelen van axiale spondylartritis.

De totale stralenbelasting is ongeveer 4.0 mSv.