Rol van monocyten en macrofagen bij ANCA-geassocieerde glomerulonefritis

Antineutrofiele cytoplasmatische antistoffen (ANCA)- geassocieerde
glomerulonefritis (AGN) is een zeldzame auto-immuunziekte. Ondanks grote
verbeteringen in behandelmethodes resulteert de ziekte bij 25% van de patiënten
in eindstadium nierfalen. Patiënten rapporteren een significant verminderde
kwaliteit van leven en een hoge mate van vermoeidheid, ook in periodes met een
lage ziekteactiviteit. De pathofysiologie van AGN is nog onbekend. Studies
laten zien dat bij patiënten met ANCA vasculitis neutrofielen geactiveerd
worden door een onbekende trigger, wat leidt tot rekrutering en activering van
T-cellen, endotheelbeschadiging en vasculitis. Het is opvallend dat monocyten
en macrofagen in grote getalen aanwezig zijn in vasculitis en/of granulomateuze
laesies bij AGN, waarbij onbekend is of de macrofagen hier schade aanrichten of
juist proberen te repareren. Voorlopige resultaten lieten zien dat CXCL10, een
belangrijke chemokine betrokken bij T-cel rekrutering, verhoogd is in
macrofagen die in vitro gekweekt zijn uit monocyten van AGN patiënten. Deze
bevindingen en de grote aanwezigheid van macrofagen in weefsellaesies, duiden
op een centrale pro-inflammatoire rol van macrofagen bij AGN. Deze studie heeft
als doel te onderzoeken of macrofagen een centrale rol spelen bij AGN en of zij
het immuunsysteem continu activeren, in tegenstelling tot de langer bestaande
overtuiging dat neutrofielen dit doen. Onze hypothese is dat macrofagen
ANCA-glomerulonefritis veroorzaakt door T-cellen te activeren en hun te laten
migreren naar vasculitis laesies. Tot slot zou permanente macrofaagactivering
kunnen bijdragen aan chronische vermoeidheid.

Het primaire doel is te onderzoeken of macrofagen van AGN patiënten T-cel
activatie en migratie induceren door een pro-inflammatoire fenotype.

Deze studie is opgezet als een multicenter observationele studie met
longitudinale follow-up. Patiënten worden gevraagd om bloed te laten afnemen,
urine te verzamelen en kwaliteit van leven vragenlijst (en) in te vullen.
Vervolgens zullen uit het bloed verkregen monocyten in vitro naar macrofagen
worden gedifferentieerd en door middel van RNA-sequencing het fenotype van deze
cellen worden bepaald. Daarnaast zal door middel van een 3D-systeem en een
leukocyt extravasatie essay T-cel activering en migratie worden gemeten. Het
fenotype van macrofagen in situ zal worden beoordeeld door het toepassen van
immunohistochemie en immunofluorescentie in (voor initiële diagnose) reeds
beschikbare nierbiopten en door single-cell RNA sequencing uit te voeren van
een aantal verse nierbiopten van AGN (n=8) en SLE (n=3) patiënten die extra
zijn verkregen tijdens routinematige klinische zorg. Overtollig 'gezond'
nierweefsel van patiënten die een (partiele) nefrectomie (n=3) ondergaan in het
kader van de behandeling van een niercelcarcinoom zal gebruikt worden als
controlegroep in de single-cell sequencing experimenten.

Patiënten hebben op individueel niveau geen voordeel aan deelname aan dit
onderzoek. Deze studie zal de kennis over de etiologie van ANCA-vasculitis
vergroten, wat mogelijk in de toekomst kan leiden tot nieuwe
behandelingsmogelijkheden. Meedoen aan het onderzoek geeft een minimale
belasting en geen toename van risico's. Patiënten die in het kader van dit
onderzoek een extra nierbiopsie tijdens een routine biopsie in de klinische
zorg ondergaan, hebben geen verhoogd risico op complicaties aangezien er
maximaal 3 puncties worden verricht.