Levodopa bij patienten met vroege ziekte van Parkinson;LEAP-5Y-study:
Vervolg onderzoek op studie naar levodopa bij patienten met vroege ziekte van Parkinson

Voor de ziekte van Parkinson (zvP) zijn er geen curatieve behandelopties.
Speerpunt van de behandeling is dopamine-vervanging door ofwel de
dopamine-precursor levodopa - met daarbij een perifere decarboxylase remmer -
of met direct werkende dopamine receptor-agonisten. Daarnaast is er geen
wetenschappelijke onderbouwing wanneer en hoe medicatie gestart moet worden. De
huidige CBO-richtlijnen geven aan te starten met behandeling wanneer er
beperkingen in het dagelijks leven optreden. De resultaten van verschillende
studies suggereren dat vroege behandeling echter mogelijk een - tot dusverre
niet herkend - gunstig lange termijn effect heeft op de symptomen van de ziekte
van Parkinson.

Diagnostische accuratesse substudie:
De diagnose ziekte van Parkinson wordt gesteld op grond van het klinische
beeld. In de literatuur blijkt echter dat in gespecialiseerde
bewegingstoornissen centra in 6 tot 25% de diagnose foutief wordt gesteld.
Algemeen neurologen doen dit in ongeveer 15 tot 25%. De foutieve diagnose kan
zowel fout positief of fout negatief zijn. Gezien het langzame beloop van de
ziekte van Parkinson en gerelateerde aandoeningen kan het lang duren voordat
dit herkent wordt.

LEAP-5Y-study:
In 2011 startte de 'Levodopa bij vroege ziekte van Parkinson'-studie
(LEAP-studie) om te onderzoeken of er een ziekte modificerend effect is van
levodopa bij de ZvP. Patienten werden gerandomiseerd tussen meteen starten met
levodopa/carbidopa 100/25 mg drie maal daags voor 80 weken of placebo voor 40
weken gevolgd door levodopa/carbidopa 100/25 mg drie maal daags voor 40 weken.
Er nog niets bekend over het effect van het starten van levodopa bij vroege
ziekte van Parkinson na een follow-up termijn van 40 weken. Ongeacht de
uitkomst van de LEAP-studie is het gezien het chronische en progressieve
karakter van de ZvP belangrijk om een langere follow-up te verrichten van de
patienten in de LEAP-studie. Langere follow-up is nodig om te onderzoeken of er
een ziekte modificerend effect is van levodopa bij vroege ZvP op de langere
termijn. Daarbij is langere follow-up is gewenst om mogelijke bijwerkingen te
onderzoeken die vooral op de langere termijn optreden.

Onderzoeken of vroege levodopa-behandeling van de zvP op langere termijn extra
verbetering
geeft van symptomen en beperkingen en leidt tot een grotere, blijvende deelname
aan het arbeidsproces en minder gebruik
van zorg, belasting voor mantelzorgers en ziekte-gerelateerde kosten. Ook zal
de kosten-effectiviteit en doelmatigheid
van behandeling met levodopa worden onderzocht.

Diagnostische accuratesse substudie:
Het doel van de studie is om de diagnostische accuratesse te bepalen van een
uitgebreid neurologisch onderzoek (index test) vergeleken met een DAT SPECT
scan (referentie test).

LEAP-5Y-study:
Onderzoeken of de vroege start van levodopa bij de zvP een voordelig ziekte
modificerend effect heeft na 5 jaar, gemeten door middel van zvP symptomen. Ook
zullen wij de levodopa geinduceerde motore respons fluctuaties, de kwantiteit
aan dopaminerge medicatie die patienten gebruiken, de non-motore symptomen en
geheugenproblemen onderzoeken na 5 jaar.

Gerandomiseerd *delayed start*, dubbelblind en placebo-gecontroleerd
multi-center onderzoek.

Diagnostische accuratesse substudie:
De studie is een dubbelblind diagnostische accuratesse studie

LEAP-5Y-study:
Observationele follow-up studie van een gerandomiseerd, 'delayed-start',
dubbelblind, placebo-gecontroleerd multicenter onderzoek.

Patiënten krijgen 40 weken levodopa/carbidopa 100/25 mg 3dd (inclusief 2 weken opbouwschema) of placebo 3dd (fase 1). Daarna zullen alle patiënten 40 weken levodopa/carbidopa 100/25 mg 3dd krijgen, inclusief 2 weken opbouwschema voor de placebo-groep (fase 2). Er zijn 8 meetmomenten; de beginmeting en na 4, 22, 40, 44, 56, 68 en 80 weken. Diagnostische accuratesse substudie: 150 patienten krijgen een uitgebreid neurlogisch onderzoek, wat op film wordt vastgelegd. Een commitee van 6 bewegingsoornissen expert-neurologen zullen de video's beoordelen. Vervolgens krijgen 150 patienten een DAT SPECT scan. Na 80 weken follow-up zullen de patienten met een initeel normale DAT SPECT scan herscand worden. LEAP-5Y-study: Niet van toepassing.

Alle patiënten leggen 8 bezoeken af, die ongeveer 2,5 uur zullen duren: de
totale tijdsbelasting zal daarom ongeveer 20 uur bedragen in 80 weken. Voorts
wordt er bij aanvang van het onderzoek eenmalig 21 ml bloed afgenomen. Op de
middellange termijn kunnen dyskinesiën ontstaan: zo is na 5 jaar behandeling
met levodopa het risico op het ontwikkelen van dyskinesiën ongeveer 40%: veel
patiënten geven echter aan dat zij het hebben van dyskinesien prefereren boven
geen behandeling met levodopa. Een paar procent van de patiënten ontwikkelt
gastro-intestinale klachten (misselijkheid, braken) gedurende enkele dagen na
het starten van levodopa.

Diagnostische accuratesse substudie:
De 150 deelnemers zullen een extra bezoek aan het ziekenhuis maken voor het
maken van de DAT SPECT scan.

LEAP-5Y-study:
Er is voor proefpersonen geen risico verbonden aan deelname aan deze
observationele follow-up studie. Wel bestaat er de tijdsbelasting van twee
bezoeken van 2 uur waar scoringslijsten worden afgenomen. Het telefonisch
afnemen (7 en 10 jaar na inclusie) van vragenlijsten duurt per keer 10 min. Het
onderzoek levert de deelnemende patienten zelf geen direct voordeel op. Echter
kan het onderzoek belangrijke gegevens opleveren over de manier waarop de
ziekte van Parkinson behandeld moet worden in de toekomst.