Effect van lichaamsgewicht op de structuur en functie van de hersenen, de BARICO studie, BAriatric surgery Rijnstate and RadboudUMC neuroImaging and Cognition in Obesity

De prevalentie van obesitas is aan het toenemen en tegenwoordig zijn ziekten
gerelateerd aan obesitas één van de grootste gezondheidsproblemen wereldwijd.
Er is een direct verband tussen overgewicht en cognitieve problemen. Door
middel van bariatrische chirurgie kan lichaamsgewicht snel verminderen en dit
is geassocieerd met verbeterde cognitieve functie. Dit kan het gevolg zijn van
veranderingen in de interactie tussen metabole organen en/of veranderingen in
de compositie van darmbacteriën. Cognitieve verbetering wordt niet bij elke
patiënt gezien en cognitieve achteruitgang en een toename van het
lichaamsgewicht worden eveneens na 24 maanden na de operatie gemeld. Het is
daarom ook niet mogelijk om conclusies te trekken over het effect van
bariatrische chirurgie op de ontwikkeling van neurodegeneratieve ziekten zoals
de ziekte van Alzheimer. Dit komt door de korte duur van de follow-up en het
lage aantal patiënten getest in eerdere studies. Wij willen daarom
onderliggende mechanismen van obesitas bestuderen via longitudinale studies met
neuroimaging en cognitieve testen, met het doel om te kijken of de effecten van
bariatrische chirurgie op bloed, vetweefsel, darmweefsel en lever, en
darmbacteriën een rol spelen op veranderingen in het brein. Uiteindelijk, kan
deze studie leiden tot identificatie van mechanismen die verantwoordelijk zijn
voor cognitieve achteruitgang in personen met obesitas. Dit zou kunnen leiden
tot de ontwikkeling van gepersonaliseerde behandelingen tegen obesitas en de
preventie van Alzheimer.

Het effect van gewichtsverlies na bariatrische chirurgie te onderzoeken op
cognitie en de functie en structuur van de hersenen. Dit doen we door middel
van verschillende neuropsychologische testen en het bestuderen van
verschillende MRI parameters voor en na de operatie. Secundaire doelstellingen
zijn om de gezondheids- en ontstekingsstatus van vetweefsel, de lever en de
darm te bepalen in relatie tot hersenstructuur en - functie. Verder willen we
kijken of bariatrische chirurgie de samenstelling van darmbacteriën beïnvloedt
en of deze veranderingen correleren met het cognitief functioneren van de
patiënten. In een klein deel van de patiënten willen we bepalen of
gewichtsverlies na bariatrische chirurgie het inflammatoire en atherogene
fenotype van aangeboren immuuncellen verandert. Samen zou kunnen leiden tot de
ontwikkeling van gepersonaliseerde behandelingen tegen obesitas en de preventie
van Alzheimer.

Een observationele studie, meer specifiek een longitudinale studie. De
patiënten zullen op verschillende tijdstippen worden getest met behulp van
neuropsychologische testen vóór en na de Roux-en-Y gastric bypass en analyses
op verschillende weefsels. Een subgroep van de deelnemers zal (naast de andere
parameters) worden onderzocht op hersenfunctie en structuur met behulp van een
MRI scan.

De weefsel biopten, bloedafname en de MRI-scans zullen zelf geen risico
opleveren, wanneer passende voorzorgsmaatregelen worden genomen. De belasting
voor de 75 patiënten in de subgroep zal bestaan uit twee bezoeken aan het
Donders Instituut in Nijmegen, met beide een MRI-scan van 45 minuten. Van alle
deelnemers worden biologische monsters, het operatieve restmateriaal, tijdens
de operatie verzameld. Daarom worden de risico*s minimaal gezien door de
invasieve aard van de operatie zelf en het feit dat de procedure onder
volledige verdoving wordt uitgevoerd. Deelnemers zullen hun feces verzamelen in
speciaal ontworpen collectie buisjes, en gelijk opsturen met de post, waardoor
dit weinig inspanning vereist. Bovendien zullen de patiënten extra
vragenlijsten thuis kunnen invullen naast de standaard vragenlijsten en enkele
neuropsychologische testen uitvoeren. Uiteindelijk zal maximaal 53,5 ml extra
bloed afgenomen worden op 8 tijdstippen tijdens standaard bloedafnamen die
afgenomen worden rondom de operatie. De patiënten zullen geen extra bezoeken
aan het ziekenhuis of de Nederlandse Obesitas Kliniek hebben. Alle metingen
(behalve de MRI scan) zullen tijdens de reguliere bezoeken worden uitgevoerd en
zullen in totaal per bezoek maximaal 2 uur duren. 5 en 10 jaar na de operatie
zullen we opnieuw contact opnemen met de patiënten om de vragenlijsten opnieuw
in te vullen en de cognitieve tests nogmaals uit te voeren. Bovendien zullen
weer extra bloed af te nemen tijdens standaard bloedafnamen. Voor de tijd die
de patiënten kwijt zijn aan het onderzoek zullen zijn een vergoeding krijgen
van ¤90,- (voor de mensen in de MRI subgroep zullen ¤135,- krijgen plus
reiskostenvergoeding.)