Gezonde peutermonden - De mondzorgcoach als JGZ innovatie

Een gezonde mond op jonge leeftijd vertaalt zich in betere algemene gezondheid.
Ernstige cariës op jonge leeftijd beperkt de algemene gezondheid, de kwaliteit
van leven en belemmert de algemene ontwikkeling. De afgelopen 25 jaar is de
mondgezondheid van kinderen niet verbeterd. Hoewel cariës eenvoudig te
voorkomen is heeft bijna de helft van alle vijfjarige kinderen cariës.
Verschillen in mondgezondheid zijn toegenomen en (mond)ongezondheid
concentreert zich in de lagere sociaal economische klassen. Terwijl eerstelijns
mondzorg voor kinderen verzekerd is, bezoeken de meeste kinderen pas na het
vierde levensjaar voor het eerst een mondzorgprofessional. De schade is dan
vaak al aanzienlijk en bij ernstige cariës is behandeling onder algehele
anesthesie vaak vereist. Cariës vormt de grootste kostenpost van de verzekerde
zorg voor kinderen. Ondanks de wettelijke basistaak van de jeugdgezondheidszorg
(JGZ) om mondgezondheid te bevorderen, zijn de tandheelkundig preventief
medewerkers bij de GGD vrijwel allemaal verdwenen waardoor op de
consultatiebureaus (CB*s) focus op mondzorg ontbreekt. In Nederland ontbreekt
effectonderzoek over preventieve mondzorg voor peuters en verzekeraars houden
vast aan de verouderde curatieve vergoedingen.

Gebaseerd op het succesvolle Schotse Childsmile zal er vanuit de eerstelijns
mondzorg een mondzorgcoach (MZC) bij het consultatiebureau gedetacheerd worden
om zo deze JGZ basistaak te ondersteunen. Deze mondzorgcoach zal werken volgens
de NOCTP methodiek die in andere doelgroepen zeer effectief is gebleken in de
preventive van cariës.

De hoofdvraag die centraal staat in dit onderzoek is: Leidt de implementatie
van een mondzorgcoach op het consultatiebureau, werkend volgens de NOCTP
methodiek en gebruikmakend van het HAPA gedragsmodel, tot gedragsverandering
van ouders, betere mondgezondheid van kinderen en is het haalbaar en
kosteneffectief?

Het doel van het voorgenomen project is bijdragen aan onderbouwde interventies
om mondzorg van peuters te optimaliseren, en bewijs leveren voor haalbaarheid
en (kosten)effectiviteit van innovatie waarbij mondzorg binnen de eerstelijns
zorg geïntegreerd wordt op het consultatiebureau (CB).

Het onderzoek bestaat uit een Randomised Controlled Trial met geblindeerde
uitkomstmaten waarbij de ondezoeksgroep vanaf doorbraak van het eerste
melkelement tot 45 maanden de interventie door de mondzorgcoach aangeboden
krijgt en de controlegroep geen interventie ontvangt. Het onderzoek wordt
uitgevoerd op 5 consultatiebureaus, in Utrecht, Amsterdam, Culemborg, Den Bosch
en Tilburg. De consultatiebureaus worden geselecteerd op basis van hun ligging,
met als doel om voornamelijk de lagere SES doelgroep te bereiken.

Per CB locatie is zowel een interventie- als een controlegroep aanwezig. De controlegroep komt niet bij de mondzorgcoach, maar ontvangt usual care die bestaat uit het standaardadvies om vanaf twee jaar een mondzorgprofessional te bezoeken en globale mondzorgadviezen door CB verpleegkundige/arts. De interventiegroep ontvangt mondzorg volgens de NOCTP methode met een bezoekinterval afgestemd op het individuele cariësrisico, gecombineerd met CB bezoeken.

Er zijn geen risico*s verbonden aan deelname aan het onderzoek. Mondzorg in
Nederland voor alle kinderen tot 18 jaar, in het bijzonder periodiek
mondonderzoek, is opgenomen in het basispakket van de ziektekosten verzekering.
De verrichtingen die bij het kind worden uitgevoerd beperken zich tot
verrichtingen die bij standaardzorg (periodiek mondonderzoek) zouden moeten
worden uitgevoerd. Mogelijk voordeel van deelname aan het onderzoek is een
verbetering van de mondgezondheid van kinderen in de experimentele groep. De
belasting van deelname aan het onderzoek voor de deelnemende kinderen en hun
ouders is minimaal. In de periode van 3,5 jaar zal er tweemaal een klinische
meting plaatsvinden waarbij cariës, plaquescore en ontstekingen worden
genoteerd bij kinderen. Dit zal per keer circa 10-20 minuten in beslag nemen.
Aan de ouders van de deelnemende kinderen wordt gevraagd drie maal (bij aanvang
van de studie, op 24 maanden en 45 maanden) een vragenlijst in te vullen wat
per keer 10-15 minuten in beslag zal nemen. Tijdens de extra meting op de
leeftijd van 72 maanden zal opnieuw een vragenlijst en klinisch mondonderzoek
plaatsvinden, gelijk aan de eerdere metingen.