Flash Glucose Monitoring: een alternatief in screening op Diabetes Gravidarum?

Diabetes gravidarum (GDM), ook wel zwangerschapsdiabetes genoemd, is een
stoornis in de koolhydraatstofwisseling die in het tweede of derde trimester
van de zwangerschap wordt vastgesteld, waarbij voor de zwangerschap geen
diabetes mellitus (DM) aanwezig was. GDM geeft meestal geen klachten, maar is
gerelateerd aan perinatale en maternale complicaties zoals macrosomie,
schouderdystocie, neonatale hypoglykemie en neonatale hyperbilirubinemie. Op de
langere termijn hebben vrouwen met een doorgemaakte GDM een tienmaal hoger
risico op het ontwikkelen van diabetes mellitus type 2. De prevalentie van GDM
neemt wereldwijd toe. De behandeling van GDM richt zich in eerste instantie op
dieet interventies met glucosemonitoring en het advies om voldoende te bewegen.
GDM kan bij 70-85% van de patiënten behandeld worden met dieet- en
beweegadviezen. Indien dit onvoldoende effectief is binnen twee weken wordt
behandeling met insuline therapie geadviseerd.
De diagnose GDM wordt gesteld met de gouden standaard de orale glucose
tolerantie test (OGTT). Hierbij wordt nuchter bloed afgenomen waarna de vouw 75
gram pure glucose moet drinken. Na twee uur volgt nog een bloedafname. De OGTT
wordt afgenomen indien de vrouw voldoet aan de risicofactoren voor het
ontwikkelen van GDM. Deze risico factoren zijn volgens de richtlijn diabetes en
zwangerschap van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie
(NVOG); GDM in de voorgeschiedenis, body mass index (BMI) boven de 30 kg/m2
voor de zwangerschap, eerder kind met een geboorte gewicht boven 4500 gram of
groeicurve boven de 95ste percentiel, eerste graad familielid met diabetes
mellitus (DM), bepaalde etnische groepen (Zuid-Aziaten, Hindoestanen,
Afro-Caribisch, Midden-Oosten, Marokko en Egypte), onverklaarde intra-uteriene
vruchtdood in de voorgeschiedenis en polycysteus ovariumsyndroom (PCOS). Uit
onderzoek blijkt dat 47% van de vrouwen het drinken van 75 gram glucosedrank
als (zeer) vervelend ervaren, 48% ervaart milde tot matige pijn bij de
bloedafnames en 48% heeft verhoogde angstgevoelens waarbij onduidelijk is of
dit angst gevoelens zijn voor de test en bloedafname of voor de uitslag, 18%
vind het nuchter zijn vervelend, het drinken van de glucosedrank wordt als
lastigste onderdeel ervaren. Van de vrouwen moet 10% braken bij het drinken van
de orale glucosedrank. Alternatieven voor screening op GDM met bijvoorbeeld een
glucose dagcurve of random glucosewaarde is onvoldoende sensitief en specifiek.
De Flash Glucose Sensor (FGM) is een relatief nieuwe manier om de glucose te
meten bij mensen met DM. De FGM is goedgekeurd voor het gebruik in de
zwangerschap. Het gebruik van FGM leidt bij mensen met DM tot een verbetering
van de kwaliteit van leven en zijn deze mensen sneller en beter gereguleerd. In
onderzoek bij zwangere met diabetes mellitus type 1, 2 of GDM zien we een
hogere patiënt tevredenheid, is de FGM gevoeliger in het opsporen van
hypoglykemiën en was er meer inzicht in de glucose variabiliteit ten opzichte
van dagcurves. Van de vrouwen zou 100% de FGM kiezen ten opzichte van
capillaire glucosemetingen tijdens de behandeling van GDM.
De OGTT is de goudenstandaard in screening naar GDM, maar wordt door veel
vrouwen als belastend ervaren. De FGM leidt tot een betere en snellere
regulatie bij DM en meer inzicht in glucose variabiliteit. Echter is onbekend
of de FGM ingezet zou kunnen worden bij screening naar GDM en wat de
sensitiviteit, specificiteit, positief voorspellende waarde en negatief
voorspellende waarde zijn van de FGM in vergelijking met de OGTT.

Het doel van dit prospectief diagnostisch valideringsonderzoek (pilotonderzoek)
is om een aantal klinimetrische eigenschappen van FGM vast te stellen
(sensitiviteit, specificiteit, positief voorspellende waarde en negatief
voorspellende waarde van de FGM in vergelijking met de OGTT). Indien FGM
ingezet kan worden als screeningsinstrument dan hoeft er geen OGTT meer gedaan
te worden, wat vrouwen als vervelend ervaren. Daarnaast kan door de directe
terugkoppeling van de glucosewaarden het instrument ingezet worden bij de
voorlichting en behandeling, waardoor de behandeling van GDM mogelijk
efficiënter en patiëntvriendelijker plaats kan vinden.

Onderzoeksvragen:
Wat zijn de sensitiviteit en specificiteit van FGM bij screening naar GDM in
het tweede trimester van de zwangerschap?
Wat zijn de positief en negatief voorspellende waarde van FGM bij screening op
GDM in het tweede trimester van de zwangerschap?

Prospectief diagnostisch valideringsonderzoek (pilotonderzoek) uitgevoerd bij
vrouwen in het tweede trimester van de zwangerschap

De zwangere draagt de sensor op de achterkant van de bovenarm, deze is
bevestigd met een pleister. Huidreactie op de plek van de pleister kan
voorkomen, in de praktijk zien we dit zelden, waarbij roodheid en jeuk het
meest voorkomende is.
De zwangere ziet direct de gescande glucosewaarden, dit zou mogelijk
onzekerheid kunnen geven.

De OGTT en daarbij behorende bloedafnames worden volgens de geldende
richtlijnen uitgevoerd en zijn geen extra belasting in het kader van dit
onderzoek.