De PHENOSAR studie: effectiviteit van antibioticabehandeling bij patiënten met sarcoïdose op basis van specifieke weefselkenmerken.

Sarcoïdose is een multisystemische aandoening met onbekende oorzaak,
gekarakteriseerd door de vorming van niet-verkazende granulomen. Deze
granulomen kunnen zich overal in het lichaam vormen, maar over het algemeen
zijn vooral de longen en lymfklieren aangedaan. De ontstekingsreactie die
kenmerkend is voor sarcoïdose kan ernstige schade toebrengen aan de organen.
Doordat er geen bekende oorzaak is voor deze ziekte, is er geen medicijn.
Therapie van sarcoïdose is erop gericht om de ontsteking te onderdrukken en zo
de kans op orgaan schade te minimaliseren, dit wordt vaak gedaan met
immunosuppresiva, zoals prednison en methotrexaat of als dit niet werkt met
TNF-alpha inhibitor Infliximab. De medicijnen die worden gegeven tegen
sarcoidose hebben allemaal ernstige bijwerkingen die de kwaliteit van leven
verminderen voor de patient.
De middelen zijn niet specifiek gericht op een cel of cel-functie, maar
onderdrukken alle immuuncellen. Een specifieke behandeling zou erg gewenst zijn
bij sarcoidose patienten.
Uit eerder onderzoek is gebleken dat verschillende intracellulaire signaal
paden (pathways) een rol kunnen spelen bij de pathogonese van sarcoidose, een
van deze paden is het mTOR pad. Het specifiek remmen van dit pad kan gunstige
gevolgen hebben in sarcoidose patienten waarbij dit overactief is in de
granulomen. Het remmen van dit pad kan o.a. met behulp van antibiotica
azitromycine, wat een stuk minder hinderlijke bijwerkingen heeft dan de
immunosuppresiva en infliximab.
Een ander voordeel van deze antibiotica is zijn werking tegen een van de
uitvoerig bestudeerde triggers in sarcoidose: de Cutibacterium Acnes. In de
afgenomen decenia is er al uitvoerig onderzoek gedaan naar deze bacterie en
zijn rol in sarcoidose. Uit eerder onderzoek van onze groep bleek dat
aanwezigheid van C. acnes in het granuloom geassocieerd kon worden met een
progressievere vorm van sarcoidose op de lange termijn.
Het behandelen van patienten waarbij C. acnes gevonden kan worden in de
granulomen op een vroeg stadium van de ziekte zou het pathogene effect van de
bacterie kunnen verminderen en mogelijk de kans op progressieve ziekte kunnen
verkleinen.

Deze studie is overgegaan naar CTIS onder nummer 2024-513534-38-00 raadpleeg het CTIS register voor de actuele gegevens.

Het primaire doel van dit onderzoek is onderzoeken of het behandelen met de
antibiotica combinatie Doxycycline en Azitromycine significante verbeteringen
in de ontstekingsreactie laat zien bij sarcoïdose patiënten waarbij het mTOR
pad over-actief is en/of die overgevoelig zijn voor C. acnes. Ziekte activiteit
wordt gemeten aan de hand van bloed biomarkers (ACE en sIL-2R) en mbv een
FDG-PET scan.

Prospectieve, open-label, monocenter, non-inferiority trial in Nederland.
Patienten worden behandeld met Doxycycline (100mg) en Azitromycine (500mg) of
placebo gedurende 13 weken. Daarna voortzetting van de trial op reguliere
behandeling (te bepalen door onderzoeker).
40 gerandomiseerde patiënten.

Bij de primaire onderzoeksvraag worden de patiënten in twee gelijke groepen verdeeld, waarbij een groep behandeld wordt met Doxycycline en Azitromycine en de andere groep met een placebo voor 3 maanden. In beide groepen zit een gelijk aantal patienten waarbij C. Acnes is aangetroffen in het weefsel als patienten waarbij dit niet is aangetroffen.

Risico: Bijwerkingen van de onderzoeksmedicatie.
Belasting:
FDGPET-scan: na 3 maanden.
Bloedafnames: elk bezoek 40 ml extra per keer