Darm- en hersengezondheidseffecten van PREbiotica bij oudere volwassenen met vermoedelijke COgnitieve DEterioratie: de PRECODE-studie

Vanwege de vergrijzing van de samenleving wordt tegen 2050 een verdrievoudiging  van het aantal mensen met dementie wereldwijd verwacht, waarbij de ziekte van Alzheimer (AD) de meest voorkomende vorm is. Overtuigend bewijs wijst op een cruciale rol van de darmgezondheid als een mogelijke modificator van dementie, waarbij de (microbiota) darm-hersenas steeds meer aandacht krijgt. Verscheidene preklinische en klinische studies hebben het voordeel aangetoond van verschillende bronnen van voedingsvezels vanwege hun vermogen om de darmgezondheid, cognitieve functies, algemeen humeur, glycemie, immunogeniciteit te verbeteren, en om tau-fosforylering te remmen, wat een kenmerk is in het AD-brein. De voorgestelde werking van voedingsvezels is door veranderingen in de darmmicrobiota en de bijbehorende metabolieten, waardoor effecten ontstaan op de darm-hersenas en andere gezondheidsparameters.

Subjectieve cognitieve achteruitgang (SCD) behoort tot het zogenaamde AD continuum, en personen met deze aandoening lopen een verhoogd risico om verder te evolueren naar milde cognitieve stoornissen (MCI) of AD. Momenteel is er geen doeltreffend geneesmiddel beschikbaar tegen AD. Diverse symptomatische en enkele ziekte-modificerende behandelingen zijn beschikbaar, maar deze behandelingen hebben slechts zeer beperkte of milde klinische effecten en gaan vaak gepaard met ernstige bijwerkingen.

Klinische vervolgstudies om het effect van voedingsvezels bij oudere volwassenen met vermoedelijke cognitieve achteruitgang te evalueren zijn nodig, maar ontbreken tot op heden nog steeds.

Het primaire doel van deze studie is het onderzoeken van het effect van 26 weken supplementatie met drie verschillende voedingsvezels (cichorei inuline, resistent dextrine en zeewierpolysaccharide) in vergelijking met een placebo (maltodextrine) op effecten op de darm-hersenas bij oudere volwassenen (60-79 jaar) met Subjectieve Cognitieve Achteruitgang Plus (SCD+) door veranderingen in hersenfunctie en werkgeheugen te beoordelen aan de hand van bloedzuurstofafhankelijke (BOLD) signaalactiviteit en taaknauwkeurigheid tijdens functionele magnetische resonantie beeldvorming (fMRI) bij de n-back geheugentaken.

De secundaire doelstellingen zijn het onderzoeken van de effecten van 26 weken supplementatie met voedingsvezels (cichorei-inuline, resistent dextrine en zeewierpolysaccharide) vergeleken met placebo (maltodextrine) bij oudere volwassenen op de volgende parameters met betrekking tot potentiële darm-hersenpaden: (1) neuropsychologische testbatterijscores, (2) andere relevante parameters voor hersengezondheid, (3) relevante parameters voor darmgezondheid, en (4) immuun- en metabole parameters.

Gerandomiseerd, dubbelblind, placebogecontroleerd interventieonderzoek met een parallelle opzet en vier groepen (armen).

Om de effecten van 26 weken supplementatie van de voedingsvezels op de primaire en secundaire resultaten te onderzoeken, worden vier onderzoeksgroepen opgevolgd - drie interventiegroepen en één placebogroep - met verschillende doseringen, aangepast aan het tolerantieniveau van elke respectievelijke voedingsvezel en de verwachte mechanismen van werking: 1. Placebo (Maltodextrine) (7g per dag, verdeeld over twee doseringen) 2. Cichorei-inuline - (12g per dag, verdeeld over twee doseringen) 3. Resistent dextrine - (14g per dag, verdeeld over twee doseringen) 4. Zeewierpolysaccharide - (8g per dag, verdeeld over twee doseringen). Het zeewierpolysaccharide bevat 7g placebo (volumetrische en isocalorische vulstof) en 1g zeewierpolysaccharide.

Deelnemers in de drie interventiegroepen zullen tweemaal daags voedingsvezels ontvangen. Doseringen zijn geëvalueerd en er worden geen verwachte bijwerkingen verwacht, behalve mogelijk lichte gastro-intestinale symptomen/ongemakken die naar verwachting met de tijd moeten verbeteren. Om potentieel gastro-intestinaal ongemak te voorkomen, wordt de dosering geleidelijk opgebouwd gedurende een periode van één week. Het gebruik van voedingsvezels wordt als veilig beschouwd. Gedurende twee periodes van zeven dagen bij baseline en follow-up, wordt van deelnemers gevraagd een Samsung 2.0 Smartwatch te dragen om hartslag, fysieke activiteit, en stemming te meten. De draagbare sensor kan gedragen worden tijdens het leiden van een normaal leven, en hoewel het horloge lichte ongemakken kan veroorzaken na langdurig dragen (zoals een normaal horloge), kan het worden afgedaan (voor een beperkte tijd) wanneer dit ongemakkelijk is.

Een extra belasting zijn de vier studiebezoeken met meerdere uitkomstmetingen die zullen plaatsvinden bij Wageningen University en Gelderse Vallei Ziekenhuis bij baseline (voor week 1) en follow-up (na week 26), waaronder neuropsychologische tests, MRI-scans, bloedafname, en verzameling van ontlasting en urine, en klinische metingen. MRI-scanning kan lichte ongemakken veroorzaken (vanwege harde geluiden en 30 minuten liggen), maar voorzorgsmaatregelen worden genomen om deelnemers zo comfortabel mogelijk te maken (inclusief oordopjes en kussens). De bloedname kan lichte pijn en soms blauwe plekken veroorzaken, die meestal vanzelf verdwijnen.

Subjectieve cognitieve achteruitgang plus is een voorloperstadium van de ziekte van Alzheimer , maar waarbij de cognitieve achteruitgang nog kan worden teruggedraaid. Hierdoor kan nog aanzienlijk gezondheidsvoordeel worden behaald. In feite vertegenwoordigt SCD+ een gevoelige risicopopulatie, vooral met de toevoeging van extra levensstijlfactoren voor hersengezondheid (LIBRA), wat het ideaal maakt voor onze studie. Voor zover wij weten, is nog geen enkele eerdere interventiestudie uitgevoerd waarbij de effecten van prebiotische suppletie bij oudere volwassenen met vermoedelijke cognitieve achteruitgang zijn beoordeeld, noch geregistreerd (op clinicaltrials.gov).