Het primaire doel van deze studie is het onderzoeken van het effect van 26 weken lang supplementatie met drie verschillende voedingsvezels (cichorei-inuline, resistent dextrine en zeewierpolysaccharide) in vergelijking met een placebo (maltodextrine…
ID
Bron
Verkorte titel
Aandoening
- Geestelijke achterstandsstoornissen
Synoniemen aandoening
Betreft onderzoek met
Ondersteuning
Onderzoeksproduct en/of interventie
Uitkomstmaten
Primaire uitkomstmaten
De primaire studieparameters zijn baseline (voor week 1) en follow-up (na week
26) metingen van
(1) BOLD-signaalactiviteit en taaknauwkeurigheid tijdens n-back taken fMRI.
Secundaire uitkomstmaten
De secundaire studieparameters omvatten
(1) Neuropsychologische testbatterij (NTB).
(2) Parameters voor hersengezondheid (in plasma): tryptofaanmetabolieten
(indolen); Aβ1-42/Aβ1-40 ratio; cortisolniveaus; brain-derived neurotrophic
factor (BDNF); T1/T2-gewogen anatomische scans van hersengebieden van interesse
- hippocampus, temporale en prefrontale cortex.
(3) Parameters voor maag-darmgastro-intestinale gezondheid (plasma en
ontlasting): darmbarrièrefunctie, samenstelling van fecale microbiota
(kwalitatief en kwantitatief), darmontsteking, maag-darmtransittijd (ITT),
concentraties van korte (SCFA) en vertakte-keten-vetzuren (BCFA), fecale
waterinhoud & pH; vragenlijst over maag-darm klachtengastro-intestinale
symptomen en ontlasting consistentie, Bristol Stool Scale (BSS).
(4) Immune en metabole markers: ontstekingsmarker panel, nuchtere glucose en
insuline, HbA1c, lipogram (LDL, HDL, totaal cholesterol, triglyceriden).
Achtergrond van het onderzoek
Vanwege de vergrijzing van de samenleving wordt tegen 2050 een verdrievoudiging
van het aantal mensen met dementie wereldwijd verwacht, waarbij de ziekte van
Alzheimer (AD) de meest voorkomende vorm is. Overtuigend bewijs wijst op een
cruciale rol van de darmgezondheid als een mogelijke modificator van dementie,
waarbij de (microbiota) darm-hersenas steeds meer aandacht krijgt. Verscheidene
preklinische en klinische studies hebben het voordeel aangetoond van
verschillende bronnen van voedingsvezels vanwege hun vermogen om de
darmgezondheid, cognitieve functie, algemeen humeur, glycemie, immunogeniciteit
te verbeteren, en om tau-fosforylering te remmen, wat een kenmerk is in het
AD-brein. De voorgestelde werking van voedingsvezels is door veranderingen in
de darmmicrobiota en de bijbehorende metabolieten, waardoor effecten ontstaan
op de darm-hersenas en andere gezondheidsparameters.
Subjectieve cognitieve achteruitgang (SCD) ligt op het continuüm van AD, en
personen met deze aandoening lopen een verhoogd risico om verder te evolueren
naar milde cognitieve stoornissen (MCI) of AD. Momenteel is er geen genezing
beschikbaar voor AD. Diverse symptomatische en enkele ziekte-modificerende
behandelingen zijn beschikbaar, maar deze behandelingen hebben slechts zeer
beperkte of milde klinische effecten en gaan vaak gepaard met ernstige
bijwerkingen.
Klinische vervolgstudies om het effect van voedingsvezels bij oudere
volwassenen met vermoedelijke cognitieve achteruitgang te evalueren zijn nodig,
maar ontbreken tot op heden nog steeds.
Doel van het onderzoek
Het primaire doel van deze studie is het onderzoeken van het effect van 26
weken lang supplementatie met drie verschillende voedingsvezels
(cichorei-inuline, resistent dextrine en zeewierpolysaccharide) in vergelijking
met een placebo (maltodextrine) op de effecten van darm-hersengezondheid bij
oudere volwassenen (60-79 jaar) met Subjectieve Cognitieve Achteruitgang Plus
(SCD+) door veranderingen in hersenfunctie en werkgeheugen te beoordelen aan de
hand van bloedzuurstofafhankelijke (BOLD) signaalactiviteit en
taaknauwkeurigheid tijdens functionele magnetische resonantie beeldvorming
(fMRI) bij n-back taken.
De secundaire doelstellingen zijn het onderzoeken van de effecten van 26 weken
supplementatie met voedingsvezels (cichorei-inuline, resistent dextrine en
zeewierpolysaccharide) vergeleken met placebo (maltodextrine) bij oudere
volwassenen op de volgende parameters met betrekking tot potentiële
darm-hersenpaden: (1) neuropsychologische testbatterijscores, (2) andere
relevante parameters voor hersengezondheid, (3) relevante parameters voor
darmgezondheid, en (4) immuun- en metabole parameters.
Onderzoeksopzet
Gerandomiseerd, dubbelblind, placebogecontroleerd interventieonderzoek met een
parallelle opzet en vier groepen.
Onderzoeksproduct en/of interventie
Om de effecten van 26 weken supplementatie van de voedingsvezels op de primaire en secundaire resultaten te onderzoeken, worden vier onderzoeksgroepen toegepast - drie interventies en één placebo - met verschillende doseringen aangepast aan het tolerantieniveau van elke individuele vezel en de verwachte mechanismen van werking: 1. Placebo (Maltodextrine) (7g per dag, verdeeld over twee doseringen) 2. Cichorei-inuline - (12g per dag, verdeeld over twee doseringen) 3. Resistent dextrine - (14g per dag, verdeeld over twee doseringen) 4. Zeewierpolysaccharide - (8g per dag, verdeeld over twee doseringen). Bevat 7g placebo (volumetrische en isocalorische vulstof) en 1g zeewierpolysaccharide
Inschatting van belasting en risico
Deelnemers in de drie interventiegroepen zullen tweemaal daags voedingsvezels
ontvangen. Doseringen zijn geëvalueerd en er worden geen verwachte bijwerkingen
verwacht, behalve mogelijk lichte gastro-intestinale symptomen/ongemakken die
naar verwachting met de tijd moeten verbeteren. Om potentieel
gastro-intestinaal ongemak te voorkomen, wordt de dosering geleidelijk
opgebouwd gedurende een periode van één week. Het gebruik van voedingsvezels
wordt als veilig beschouwd. Gedurende twee periodes van zeven dagen bij
baseline en follow-up, wordt van deelnemers gevraagd een Samsung 2.0 Smartwatch
te dragen om hartslag, fysieke activiteit, en stemming te meten. De draagbare
sensor kan gedragen worden tijdens het leiden van een normaal leven, en hoewel
het horloge lichte ongemakken kan veroorzaken na langdurig dragen (zoals een
normaal horloge), kan het worden afgedaan (voor een beperkte tijd) wanneer dit
ongemakkelijk is.
Een extra belasting zijn de vijf studiebezoeken met meerdere uitkomstmetingen
die zullen plaatsvinden bij Wageningen University en Gelderse Vallei Ziekenhuis
bij baseline (voor week 1) en follow-up (na week 26), waaronder
neuropsychologische tests, MRI-scans, bloedafname, en verzameling van
ontlasting en urine, en klinische metingen. Halverwege de studie (week 13)
zullen deelnemers alleen Wageningen University bezoeken voor
neuropsychologische tests, bloedafname en klinische metingen. MRI-scanning kan
lichte ongemakken veroorzaken (vanwege harde geluiden en 30 minuten liggen),
maar voorzorgsmaatregelen worden genomen om deelnemers zo comfortabel mogelijk
te maken (inclusief oordopjes en kussens). Bloedafname kan lichte pijn en soms
blauwe plekken veroorzaken, die meestal vanzelf verdwijnen.
Subjectieve cognitieve achteruitgang plus is een voorloperstadium van de ziekte
van Alzheimer , maar waarbij de cognitieve achteruitgang nog kunnen worden
teruggedraaid. Hierdoor kan nog aanzienlijk gezondheidsvoordeel worden behaald.
In feite vertegenwoordigt SCD+ een gevoelige risicopopulatie, vooral met de
toevoeging van extra levensstijlfactoren voor hersengezondheid (LIBRA), wat het
ideaal maakt voor onze studie. Voor zover wij weten, is nog geen enkele proef
uitgevoerd waarbij de effecten van prebiotische suppletie bij oudere
volwassenen met vermoedelijke cognitieve achteruitgang zijn beoordeeld, noch
geregistreerd (op clinicaltrials.gov).
Publiek
Helix, Stippeneng 4
Wageningen 6708 WE
NL
Wetenschappelijk
Helix, Stippeneng 4
Wageningen 6708 WE
NL
Landen waar het onderzoek wordt uitgevoerd
Leeftijd
Belangrijkste voorwaarden om deel te mogen nemen (Inclusiecriteria)
1. Geschreven geïnformeerde toestemming
2. Vaardigheid in het Nederlands (spreken, lezen, schrijven)
3. Leeftijd tussen 60-79 jaar (bij screening)
4. Subjectieve cognitieve achteruitgang plus (SCD+), (criteria van Jessen et
al. 99):
4.1 Zelfgerapporteerde verslechtering van het geheugen;
4.2 Aanwijzing van terugkerende zorgen geassocieerd met SCD;
4.3 Met ten minste een van de volgende twee kenmerken aanwezig:
(i) begin van SCD binnen de laatste 5 jaar;
(ii) leeftijd bij begin >=60 jaar;
5. Aanwezigheid van zelfgerapporteerde risicofactoren voor cognitieve
achteruitgang op basis van de gewogen LIBRA-criteria:
ten minste 2 aanpasbare risicofactoren moeten aanwezig zijn:
(i) Diabetes mellitus type II 1 (heeft uw arts ooit gezegd dat u diabetes heeft
ja/nee)
(ii) Hoog cholesterol 1 (heeft uw arts ooit gezegd dat uw cholesterol te hoog
is ja/nee)
(iii) Hypertensie 1 (heeft uw arts ooit gezegd dat u een hoge bloeddruk heeft
ja/nee)
(iv) Hoog BMI 1,2
(v) Hartziekte 1 (heeft uw arts ooit gezegd dat u een hartaandoening of
vaatziekte heeft)
(vi) Ongunstig dieet 1 (lagere regelmatige naleving van componenten van het
mediterrane dieet zoals vis, groenten, olijfolie, pasta en rode wijn)
1Criteria gedefinieerd door de verkorte versie vragen van LIBRA Administration
2 Gedefinieerd als >=25 kg/m² voor 60-69 jaar oud en >=28 kg/m² voor >=70 jaar
oud, gebaseerd op zelfgerapporteerde lengte en gewicht.
Belangrijkste redenen om niet deel te kunnen nemen (Exclusiecriteria)
1. Huidige deelname aan andere interventietrials
2. Technologisch ongeletterdheid (volledige incompetentie in werken met
computers, apps, online vragenlijsten, smartwatches, etc.)
3. Geen internettoegang vanuit huis
4. Klinische diagnose van >=1 van het volgende:
• Neurologische pathologie (bijv. MCI, dementie, multiple sclerose, Parkinson's
ziekte, epilepsie);
• Huidige maligne aandoening(en), met of zonder behandeling;
• Huidige psychiatrische aandoening(en) (bijv. ernstige depressieve stoornis,
bipolaire stoornis, schizofrenie, psychose, angst, posttraumatische
stresstoornis);
• Symptomatische/gedecompenseerde hart- en vaatziekten (bijv. beroerte, angina
pectoris, hartfalen, recent myocardinfarct);
• Ernstige visuele beperking of blindheid
• Gehoor- of communicatieve beperking.
• Gastro-intestinale aandoening zoals prikkelbare darmsyndroom of inflammatoire
darmziekte (bijv. de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa).
5. Huidig of recent (<6 weken) gebruik van prebiotica, probiotica, of
voedingssupplementen met dieetvezels die mogelijk de microbiota beïnvloeden, of
niet bereid zijn om het gebruik van supplementen tijdens de studie te stoppen
6. Huidig of recent (<6 weken) gebruik van algen/fytoplankton supplementen
zoals spirulina of chlorella, of niet bereid zijn om het gebruik van
supplementen tijdens de studie te stoppen
7. Gebruik van psychotrope medicatie (antidepressiva, antipsychotica)
8. Gebruik van antibiotica in de 3 maanden voor aanvang van de studie of
gepland gebruik tijdens de studie
9. Werknemer zijn van de afdeling Humane Voeding en Gezondheid van de
Wageningen Universiteit.
10. Belangrijke cognitieve beperking beoordeeld met behulp van de Modified
Telephone Interview for Cognitive Status batterij (TICS-m score <23)
11. Verzoek om het Apo-E genotype resultaat bekend te maken
12. Allergie voor vis of schaaldieren
13. Het hebben van een contra-indicatie voor MRI-scans, waaronder:
-Ferromagnetische implantaten:
- Actieve implanteerbare medische apparaten zoals: insulinepomp / medicijnpomp
/ neurostimulator; pacemaker / defibrillator;
-Andere passieve implantaten zoals: gepuncteerde port-a-cath; synthetische
hartklep
-Intra-orbitale of intra-oculaire metalen fragmenten
- Claustrofobie
14. Elke andere relevante medische aandoening of chirurgische voorgeschiedenis
die niet in de bovenstaande criteria wordt genoemd, maar die de uitkomstmaten
van de studie zou kunnen beïnvloeden, zoals bepaald door de onderzoekers
Opzet
Deelname
Opgevolgd door onderstaande (mogelijk meer actuele) registratie
Geen registraties gevonden.
Andere (mogelijk minder actuele) registraties in dit register
Geen registraties gevonden.
In overige registers
| Register | ID |
|---|---|
| CCMO | NL85910.091.23 |