Cognitieve gedragstherapie voor vermoeidheid bij kanker passend maken voor implementatie bij patiënten met kanker in de palliatieve fase.

Vermoeidheid komt vaak voor bij patiënten met kanker die behandeld worden met
palliatieve systemische therapie en wordt ervaren als één van de meest
belastende symptomen. Vermoeidheid heeft een negatief effect op het dagelijks
functioneren en kwaliteit van leven. Uit de door KWF gefinancierde TIRED studie
bleek dat cognitieve gedragstherapie (CGT) ernstige vermoeidheid effectief
vermindert gedurende palliatieve systemische behandeling. Implementatie van CGT
voor vermoeidheid wordt echter door een aantal factoren belemmerd. Ten eerste
is het niet haalbaal om de interventie in de huidige vorm in de dagelijkse
medische zorg te integreren en de schaalbaarheid van de interventie is
problematisch omdat de interventie arbeidsintensief is, bestaat uit
face-to-face consulten met een psycholoog (die niet standaard onderdeel is van
het behandelteam), en de beschikbaarheid van getrainde psychologen beperkt is.
Voor deze al belaste patiëntengroep met regelmatige ziekenhuisafspraken is
integratie van een vermoeidheidsbehandeling in de medische zorg noodzakelijk.

Wij verwachten dat onze nieuwe vorm van CGT goed te integreren is in de
klinische praktijk en non-inferieur blijkt in het bereiken van een vermindering
van vermoeidheid vergeleken met face-to-face CGT zoals onderzocht in de TIRED
studie. Tevens verwachten we dat de interviews bruikbare informatie opleveren
om deze interventie te kunnen implementeren.

De doelstellingen van dit project zijn 1) het bepalen van de non-inferioriteit
van inter-CGT, vergeleken met een benchmarkstudie waarbij CGT werd uitgevoerd
door psychologen (TIRED-studie), wat betreft het effect ervan op de
vermindering van kankergerelateerde vermoeidheid, 2) het aanpassen van
CGT-aanbod aan de behoeften van patiënten die worden behandeld met palliatieve
intentie (interdisciplinaire online CGT voor kankergerelateerde vermoeidheid
[inter-CGT]) en 3) het onderzoeken van de haalbaarheid ervan. Voor wat betreft
de haalbaarheid wordt gekeken naar de praktische uitvoerbaarheid,
aanvaardbaarheid en belasting voor patiënten en zorgverleners.

De implementatie van evidence-based ondersteunende zorg is een groot probleem,
en een gebrek aan integratie van deze interventies in de dagelijkse klinische
zorg is een belangrijke verklaring voor dit probleem. Het TIRELESS-project
introduceert een nieuwe, interdisciplinaire interventie met een grote rol voor
zelfmanagement en ondersteuning door verpleegkundigen van patiënten. Als deze
aanpak niet-inferieur is aan de eerder onderzochte evidence-based
TIRED-interventie, zal dit de implementatie van cognitieve gedragstherapie
(CGT) voor kankergerelateerde vermoeidheid mogelijk maken voor de groeiende
groep patiënten met kanker die palliatieve systemische behandeling krijgen.

Er zal een pragmatisch prospectief, niet-gerandomiseerd onderzoek worden
uitgevoerd om te onderzoeken of inter-CGT aan patiënten die met palliatieve
intentie worden behandeld non-inferieur is in het effect op de ernst van
vermoeidheid in vergelijking met het effect van een benchmarkstudie, en of deze
aangepaste vorm van aanbieden haalbaar is.

Metingen vinden plaats voor start van de behandeling (baseline, T0), direct na
de behandeling (T1, 14 weken na start van de behandeling) en 26 weken na start
van de behandeling (T2). Een subgroep van patiënten (ongeveer n=15) zal worden
uitgenodigd voor een laatste interview om inzicht te krijgen in hun ervaringen
met het volgen van inter-CGT.

De cognitieve gedragstherapie-interventie zal worden omgezet naar een door verpleegkundigen geleid online format (inter-CGT), met minimaal 3 en maximaal 7 individuele sessies (3 face-to-face in de ziekenhuizen, en extra sessies afhankelijk van de wensen van de deelnemers (bijvoorbeeld via videoconsulten). De face-to-face sessies duren 30 tot max. 45 minuten, met uitzondering van de eerste sessie, deze duurt 1 uur. In de eerste sessie helpen verpleegkundigen patiënten bij het formuleren van hun doelen in specifieke en gedragsmatige termen, zoals activiteiten of vrijetijdsbestedingen die opnieuw zullen worden uitgevoerd wanneer de patiënt niet langer ernstig vermoeid is. Na het stellen van doelen zullen patiënten de interventiemodules volgen, die online zullen worden aangeboden. De verpleegkundige zal de modules activeren die toepasbaar zijn op de individuele patiënt. Het resultaat is een op maat gemaakt interventieplan bestaande uit uitsluitend relevante modules die erop gericht zijn de patiëntspecifieke factoren te veranderen. De verpleegkundige begeleidt de patiënt door de interventie. Afhankelijk van de behoeften van de patiënt kan dit gebeuren via e-mailcontacten, telefonische of videoconsultaties, of korte face-to-face sessies geïntegreerd in reeds geplande afspraken. Verpleegkundigen kunnen dit volgens hun eigen schema plannen, b.v. tweemaal per week een toegewezen tijdslot.

De te onderzoeken behandeling heeft geen mogelijke bijwerkingen of andere
nadelige effecten. Aan de behandeling zijn geen kosten verbonden. De
participant is alleen extra tijd kwijt aan het invullen van de vragenlijsten en
ziekenhuisbezoeken. Er zullen 3 metingen plaatsvinden; bij de start van het
onderzoek, na 14 weken en na 26 weken na de start van het onderzoek. Deze
metingen bestaan uit het invullen van een aantal vragenlijsten. Het invullen
hiervan duurt 15 tot maximaal 30 minuten per keer en kan vanuit huis gedaan
worden (via het internet). Alle deelnemers hebben gedurende de eerste 14 weken
van het onderzoek drie afspraken in het ziekenhuis (30 tot maximaal 45 minuten).

Het onderzoek zal niet plaatsvinden bij minderjarige en/of wilsonbekwame
proefpersonen. Een verwacht therapeutisch effect gedurende de interventie is
verminderde kanker-gerelateerde vermoeidheidsklachten.