De (kosten)effectiviteit van generalistische (GIT-PD) versus specialistische behandeling (MBT/ST) voor ernstige persoonlijkheidsstoornissen (de P-DAET studie): een pragmatisch gerandomiseerd gecontroleerd non-inferioriteitsonderzoek

Er zijn voor de behandeling van persoonlijkheidsstoornissen lange wachtlijsten.
Deels wordt dat verklaard doordat er te weinig gespecialiseerde
psychotherapieën beschikbaar zijn en de opleidingen voor deze psychotherapieën
nogal lang en kostbaar zijn. Om die reden is de GIT-PD, Guideline-Informed
Treatment for Personality Disorders, ontwikkeld. Dit is een generalistische
benadering die gebruik maakt van werkzame onderdelen uit andere behandelvormen
en die goed toegepast kan worden door veel behandelaren. Er zijn duidelijke
aanwijzingen dat dit voor veel patiënten even goed werkt als gespecialiseerde
psychotherapieën, maar dat is nog niet goed onderzocht in een directe
vergelijking. Desalniettemin wordt GIT-PD nu al in veel instellingen al
toegepast. Met dit onderzoek beogen we dat goed te onderbouwen. Daarnaast
willen we nagaan bij welke patiënt welke behandelingsvorm het beste werkt. Dus
wie daarom de generalistische behandeling nodig heeft en wie verwezen moet
worden naar een specialistische vorm van psychotherapie.

Dit onderzoek heeft twee doelstellingen, namelijk:

1) Het in kaart brengen van de effectiviteit van GIT-PD. Hierbij wordt het
volgende onderzocht:
- Is GIT-PD net zo werkzaam als specialistische behandeling (SFT/MBT) voor
persoonlijkheidsproblematiek?
- Hoe is de kosteneffectiviteit van GIT-PD in vergelijking tot
specialistische behandeling (SFT/MBT) voor persoonlijkheidsproblematiek?

2) Welke therapie werkt voor welke cliënt?

Het gaat om een gerandomiseerde gecontroleerde studie waarin mensen met
ernstige persoonlijkheidsstoornissen ofwel een generalistische behandeling
ontvangen ofwel een zeer gespecialiseerde vorm van psychotherapie, namelijk
schematherapie of mentalisatie bevorderende therapie
Als hoofd uitkomstmaat is genomen het niveau van persoonlijkheidsfunctioneren
na 1,5 jaar therapie. Daarnaast wordt een effect beoogd op ernst van de
symptomen, kwaliteit van leven en het sociaal en professioneel functioneren.
Dit wordt bepaald na 3, 6, 12, 18, 24 maanden behandeling en één jaar na het
einde van de behandeling.
Deelnemers worden geworven bij de volgende GGZ-instellingen: Altrecht, Arkin,
Dimence, GGZ Oost-Brabant, and de Viersprong. Patiënten die voldoen aan de
inclusiecriteria, worden geïnformeerd over het onderzoek en krijgen een
informatiebrief en informed-consent formulier mee. Na ongeveer een week worden
zij door een onderzoeksassistent gevraagd of zij willen deelnemen. Patiënten
die willen deelnemen aan het onderzoek (en het informed consent formulier
hebben ingevuld), zullen eerst een afspraak krijgen bij één van de
onderzoeksassistenten. Zij worden gevraagd om verschillende vragenlijsten in te
vullen (zie onderzoeksprotocol voor details). Ook zal er een interview
plaatsvinden. Na deze startmeting, worden deelnemers middels randomisatie
toegewezen aan één van de twee condities: 1) GIT-PD of 2) specialistische
behandeling (MDT of SFT). Mocht de participant meer dan 10 weken na de
voormeting starten met de behandeling, dan wordt er een aanvullende meting met
een duur van circa 1,5 uur afgenomen bij de start van behandeling (pretreatment
meting). De behandeling die deelnemers zullen volgen, wijkt niet af van de
reguliere zorg. Vervolgmetingen (waarin vragenlijsten en een interview worden
afgenomen) vinden plaats op de locatie waar men behandeling volgt na 3, 6, 12,
18 en 24 maanden. Een jaar na afronding van de behandeling volgt een
eindmeting. De startmeting zal ongeveer 1,5 uur duren, de tussenmetingen na 3,
6, 12 en 24 maanden duren ongeveer een halfuur, en de meting na 18 maanden en
één jaar na afronding van de therapie duren ongeveer 1,5u.

In dit onderzoek bestaan 2 condities: 1) Deelnemers ontvangen een generalistische behandeling voor persoonlijkheidsproblematiek, namelijk GIT-PD 2) Deelnemers ontvangen een specialistische behandeling voor persoonljkheidsproblematiek, namelijk SFT of MBT Beide condities wijken niet af van reguliere zorg.

Aan deelname aan dit onderzoek zijn geen bijzondere ongemakken of risico*s
verbonden. Met de gegeven behandelingen is al veel praktijkervaring opgedaan
waaruit naar voren komt dat mensen baat hebben bij de behandeling en dat er
geen bijzondere risico*s aan verbonden zijn. De behandelingen maken bovendien
onderdeel uit van het standaard aanbod van de instelling. Er is dus geen extra
risico verbonden aan deelname aan het onderzoek, omdat het gebruikelijke
behandelingen zijn.
Gedurende het onderzoek zijn er meerdere momenten waarop deelnemers
vragenlijsten dienen in te vullen. Ook wordt er een interview afgenomen. De
startmeting zal ongeveer 1,5 uur duren, de tussenmetingen na 3, 6, 12 en 24
maanden duren ongeveer halfuur, en de meting na 18 maanden en één jaar na
afronding van de therapie duren ongeveer 1,5u.