Veranderingen in lichaamssamenstelling, voedingsinname en fysieke activiteit bij kinderen met kanker - een master protocol

Een slechte voedingsstatus (zowel ondervoeding als overvoeding) bij kinderen
die behandeld worden voor kanker kan leiden tot verminderde overleving,
verhoogde behandelings-gerelateerde toxiciteit en een slechte kwaliteit van
leven. Echter, huidig bewijs is gebaseerd op studies van lage kwaliteit, een
beperkt aantal patiënten, vaak cross-sectioneel, gericht op een specifieke
patiëntengroep (voornamelijk patiënten met hematologische maligniteiten), of
alleen antropometrische metingen (lichaamsgewicht of body mass index). Naast
gewicht en lengte wordt met name de lichaamssamenstelling (vetmassa (VM) en
vetvrije massa (VVM)) beschouwd als een beïnvloedende factor op klinische
uitkomsten. Zo kan een verhoogd VM leiden tot ontoereikende dosering en
verminderde werkzaamheid van chemotherapie op korte termijn, maar kan het ook
de effecten van obesitas, zoals hart- en vaatziekten en metabole ziekten op
lange termijn, verergeren.

Tot nu toe lag de nadruk vooral op ondervoeding bij kinderen met kanker. Nieuwe
bewijzen tonen aan dat veel kinderen ook kwetsbaar zijn voor overvoeding en
gewichtstoename (met name toename van VM) tijdens de behandeling, bijvoorbeeld
als bijwerking van steroïden die vaak worden gebruikt bij acute lymfatische
leukemie, wat vaak doorloopt tot in de overlevingsfase.

Er zijn echter nog veel vragen:
1. Welke antropometrische of lichaamssamenstellingsvariabelen zijn het sterkst
geassocieerd met klinische uitkomsten: gewicht en lengte, of juist VM en VVM?
2. Welke persoonlijke, klinische en leefstijlfactoren zijn belangrijke
risicofactoren voor zowel over- als ondervoeding gedurende de kankerbehandeling?
3. Is over- of ondervoeding gerelateerd aan toxiciteit, overleving en kwaliteit
van leven in een heterogene groep kinderen met kanker, of alleen in specifieke
subgroepen die mogelijk baat hebben bij aanvullende ondersteunende zorg?
4. Wat zijn effectieve strategieën om de voedingsstatus te verbeteren, en hoe
beïnvloedt dit klinische uitkomsten zoals toxiciteit, overleving en kwaliteit
van leven?

Het overkoepelende doel van dit masterprotocol is het onderzoeken van de
risicofactoren (persoonlijke, klinische en leefstijlfactoren) voor- en de
gevolgen van- veranderingen in de voedingsstatus (zowel over- als ondervoeding)
bij kinderen met kanker. Op basis van de resultaten van deze eerste fase zullen
we interventies ontwikkelen en evalueren met als doel om de voedingsstatus te
verbeteren, om uiteindelijk klinische uitkomsten (zoals overleving, toxiciteit
en kwaliteit van leven) voor kinderen met kanker te verbeteren.

Dit is een masterprotocol voor een longitudinale cohortstudie die zich richt op
alle relevante aspecten van over- en ondervoeding, inclusief
lichaamssamenstelling, voedingsinname en fysieke activiteit bij kinderen met
kanker. De term masterprotocol verwijst naar een onderzoeksontwerp dat één
overkoepelend protocol gebruikt om meerdere, gelijktijdig plaatsvindende
sub-studies uit te voeren om meerdere ziekten, therapieën, klinische uitkomsten
of een combinatie daarvan binnen dezelfde algemene studiestructuur te
evalueren.

Tijdens deze longitudinale cohortstudie zullen metingen worden uitgevoerd en
gegevens worden verzameld bij diagnose, en 3, 6, 12 en 24 maanden na diagnose.

Deze studie zal waardevolle informatie opleveren om gepersonaliseerde
ondersteuning met betrekking tot lichaamssamenstelling, voeding en lichamelijke
activiteit voor toekomstige kinderen met kanker mogelijk te maken. De risico's
en lasten van deelname aan de initiële cohort kunnen als minimaal worden
beschouwd. Metingen van lichaamssamenstelling met behulp van de Bodpod kunnen
in ongeveer 5 minuten worden uitgevoerd. De reguliere evaluaties met betrekking
tot voedingsinname (MijnEetmeter applicatie) zullen ongeveer 10 minuten per dag
in beslag nemen gedurende 3 dagen, en de uitgebreidere
voedselfrequentievragenlijsten (20 minuten) zullen op slechts drie tijdstippen
worden afgenomen (bij aanvang van de studie, 12 maanden en 24 maanden na de
diagnose). Het dagboek dat bijgehouden moet worden tijdens het dragen van de
Actigraph kost 2 minuten per dag gedurende 7 dagen. Bovendien zijn de metingen
niet pijnlijk (bloed afnemen voor onderzoeksdoeleinden zal worden gecombineerd
met een reguliere bloedafname als onderdeel van de klinische zorg) en worden ze
altijd uitgevoerd tijdens geplande bezoeken aan het ziekenhuis.

De gegevens verkregen in deze studie zullen worden gebruikt om hoog
risicogroepen te definiëren die baat kunnen hebben bij voedings- of
bewegingsinterventies en om interventiestudies te ontwikkelen met als doel
over- en ondervoeding en mogelijke schadelijke veranderingen in
lichaamssamenstelling tijdens de behandeling van kanker te voorkomen. Dit zal
uiteindelijk leiden tot minder behandeling-gerelateerde toxiciteit, betere
overleving en verbeterde kwaliteit van leven, zowel op korte als lange termijn.
Op deze manier zullen toekomstige patiënten (en hun ouders) profiteren van de
kennis die wordt verkregen in deze studie.