OPTICARE-RESST: OPTImaliseren van CArdiale REvalidatie door het veRbEteren van Slaap en Stress

Hartrevalidatie (HR) richt zich op de secundaire preventie van hart- en
vaatziekten (HVZ) door het bevorderen van een gezonde leefstijl en is
essentieel om de kwaliteit van leven, mortaliteit en ziekenhuisopnames te
verbeteren. Echter, optimalisatie van HR is noodzakelijk. Huidige
HR-programma's besteden onvoldoende aandacht aan slaap- en stressproblemen,
ondanks dat meer dan 50% van de HVZ-patiënten slaapproblemen en hoge
stressniveaus ervaren. Zowel slaap als stress zijn geassocieerd met nadelige
cardiovasculaire gezondheid en een verminderde kwaliteit van leven. We
veronderstellen (hypothese) dat het toevoegen van een gedragsinterventie de
slaap en ervaren stress zal verbeteren (primaire uitkomsten), wat op zijn beurt
weer zal leiden tot positieve resultaten op biomarkers van chronische stress,
kwaliteit van leven, cardiometabole risicofactoren, fysieke fitheid,
leefstijlcomponenten en psychosociaal welzijn.

Het primaire doel van dit project is om de (kosten) effectiviteit te
onderzoeken van een gedragsprogramma gericht op slaap en stress (de
RESST-interventie) geïntegreerd in HR. Naast de algehele effectiviteit zullen
we ook onderzoeken of parameters met betrekking tot diversiteit (bijvoorbeeld
geslacht, etniciteit, sociaaleconomische positie) geassocieerd zijn met
interventie-effectiviteit. Verder streven we ernaar om de (wederzijdse) relatie
tussen slaap en stress enerzijds, en andere leefstijlcomponenten en
gezondheidsresultaten anderzijds te verkennen.

multicenter gerandomiseerde gecontroleerde trial

De interventiegroep zal standaard HR ontvangen samen met de RESST-interventie (5-6 groepssessies gebaseerd op de principes van Acceptance and Commitment Therapy en Cognitieve Gedragstherapie). De controle groep zal alleen standaard HR ontvangen.

Alle deelnemende patiënten nemen deel aan standaard HR zoals aanbevolen door de
richtlijnen. Proefpersonen die zijn ingeloot in de interventiegroep zullen
daarbovenop een gedragsmatige groepsinterventie ontvangen gericht op het
verbeteren van slaap en stress. Deze interventie bestaat uit 5 tot 6
bijeenkomsten van 90 tot 120 minuten in het lokale revalidatiecentrum gedurende
een periode van 3 tot 4 maanden. Alle proefpersonen worden uitgenodigd om drie
keer tijdens de studieperiode (aan het begin, na 3-4 maanden en na 6 maanden)
het revalidatiecentrum te bezoeken voor een 45 minuten durend lichamelijk
onderzoek (gewicht, lengte, bloeddruk, rookgedrag), voor het verzamelen van een
kleine haarsample en voor het uitvragen van informatie over eerdere slaap en
stressproblemen en huidig medicatiegebruik. Op deze momenten ontvangen
patiënten ook een set vragenlijsten om thuis in te vullen (30-45 minuten).
Verder krijgen deelnemers op deze momenten een GENEACTIV polshorloge (een
activiteitenmonitor die fysieke activiteit en slaap meet) om gedurende een
periode van 7 dagen en nachten om de pols te dragen. Er wordt hen ook gevraagd
om tijdens dezelfde week een elektronisch dagboek bij te houden. De belasting
van deze metingen schatten we in als minimaal. Desalniettemin kunnen
vragenlijsten persoonlijk en/of confronterend zijn voor patiënten. Bovendien
kan de proefpersoon de afname van de haarsample als vervelend ervaren. Daarom
hebben patiënten de mogelijkheid om het verzamelen van deze haarsample te
weigeren en toch deel te nemen aan de studie. De belasting van het dragen van
kleine activiteitenmonitors en het invullen van elektronische dagboeken is,
gebaseerd op ervaringen in eerdere studies (bijv. MEC-2016-655, MEC-2016-622),
laag. Om de last voor deelnemers te minimaliseren, zullen bezoeken voor
metingen zoveel mogelijk worden gecombineerd met andere bezoeken aan het
revalidatiecentrum. Bovendien worden reiskosten voor deze bezoeken vergoed.
Patiënten zullen geen direct voordeel hebben van deelname aan deze studie,
hoewel patiënten die zijn toegewezen aan de interventiegroep mogelijk baat
hebben bij de nieuwe interventie door verbetering van slaap- en stressniveaus
wat naar verwachting zal resulteren in een verbeterde fysieke en mentale
gezondheid. Met betrekking tot risico's is gemeld dat cognitieve
gedragstherapie voor insomnia negatieve bijwerkingen kan hebben zoals moeite
met het onthouden van dingen, hoofdpijn, vermoeidheid, moeite met concentratie,
verminderde energie en prikkelbaarheid. Desalniettemin zijn deze bijwerkingen
van korte duur en worden ze voornamelijk toegeschreven aan strikte slaap
restrictie componenten die niet worden toegepast in de RESST interventie.