Het effect en de toepasbaarheid van een intensieve exposurebehandeling voor ouderen met angst- en dwangstoornissen. Een multiple baseline studie.

Als gevolg van vergrijzing is er een steeds grotere groep 65-plussers in de
samenleving en van alle psychiatrische diagnoses komen angststoornissen bij
deze groep het vaakst voor. Cognitieve gedragstherapie (CGT), met exposure als
cruciaal onderdeel hiervan, is al jaren de gouden standaard als voor de
behandeling van volwassenen met angst- en dwangstoornissen. Helaas is er binnen
de ouderen groep nog weinig systematisch onderzoek gedaan naar het effect van
deze behandeling. Bovendien blijkt dat er bij hulpverleners een neiging is om
exposure minder snel toe te passen bij deze doelgroep, als gevolg van het
fenomeen *ageism* (stereotiepe vooroordelen ten opzichte van anderen of onszelf
op basis van oudere leeftijd). Er is dus dringend behoefte aan meer informatie
over het effect en de toepassing van cognitieve gedragstherapie met exposure
bij oudere cliënten met angst- en dwangstoornissen. Steeds vaker wordt er in de
specialistische GGZ, gebruik gemaakt van intensieve vormen van CGT (bestaande
uit meer dan twee afspraken per week), met een nadruk op exposure. Het doel van
deze intensieve behandelingen is om het effect van behandeling te kunnen
optimaliseren en/of te versnellen. Op basis van ruime klinische ervaringen van
het expertisecentrum Overwaal is een geïntensiveerd behandelprotocol ontwikkeld
voor ouderen met hardnekkige angst- en dwangstoornissen die naar de
gespecialiseerde GGZ worden verwezen. In dit onderzoek wordt het effect van
deze acht weken durende intensieve exposurebehandeling op de gerapporteerde
angstsymptomen onderzocht. Tevens zal worden gekeken naar de geschiktheid en
toepasbaarheid van een dergelijke behandeling bij deze doelgroep.

De primaire doelstelling van dit onderzoek is om te beoordelen of een
intensieve exposure behandeling voor patiënten van 65-jaar en ouder die in
behandeling zijn vanwege een angst- of dwangstoornis, geschikt is voor deze
doelgroep en leidt tot een afname van de angstklachten en daarnaast een
vermindering van bijkomende depressieve symptomen en een verbeterde kwaliteit
van leven.

Het betreft een effectiviteitsstudie in de vorm van een gerandomiseerde single
case-design met herhaalde metingen (within-subject time-series design).
Deelnemers van het onderzoek worden at random toegewezen aan een in duur
variërende baseline en met behulp van tweewekelijkse metingen worden in de
verschillende fasen voor, tijdens en na de behandeling de klachten gemonitord.

Deelnemers krijgen een individuele intensieve exposure behandeling aangeboden door een team van deskundigen, met een intensieve fase van 4 weken met 4 behandelsessies per week en aansluitend een boosterfase van 4 weken met één contact per week. De behandeling vindt plaats binnen de locaties Arnhem en Nijmegen.

De belasting bestaat uit het invullen van vragenlijsten en de afname van
interviews. De vragenlijsten worden twee keer per week afgenomen via
telefonisch of beeldbelcontact met een gemiddelde duur van 5-10 minuten
gedurende de onderzoeksperiode. Tevens vinden er verspreid over het onderzoek
vier metingen plaats met een gemiddelde duur van 60 minuten, deze metingen
worden waar het kan gekoppeld aan een behandelcontact. Deelname aan het
onderzoek is vrijwillig en heeft geen gevolgen voor het bestaand behandelaanbod
voor de patiënt. Het voordeel voor patiënten bestaat uit mogelijke (versnelde)
afname van angst- en dwangsymptomen.