Glycocalyxherstel bij therapieresistente hypertensie: een gerandomiseerde, dubbelblinde, placebo-gecontroleerd onderzoek

Hypertensie is wereldwijd de belangrijkste risicofactor voor hart- en
vaatziekten en sterfte door alle oorzaken. Hoewel antihypertensiva direct
beschikbaar zijn, heeft de helft van de patiënten met hypertensie een
ongecontroleerde bloeddruk (BP). Als de bloeddruk ondanks het gebruik van >=3
antihypertensiva niet onder controle is, wordt er sprake van therapieresistente
hypertensie (TRH). Onder behandelde volwassenen met hypertensie bedraagt de
prevalentie van TRH 10-15%, wat overeenkomt met 675.000 patiënten in Nederland.
Personen met TRH hebben een 50% hoger risico op hart- en nierziekten, of
overlijden dan personen met normale hypertensie. Momenteel is er geen
behandeling beschikbaar voor personen met ongecontroleerde bloeddruk, ondanks
maximale medicamenteuze therapie en invasieve interventies zoals renale
denervatie of baroreceptor activatietherapie worden in een onderzoekssetting
overwogen.

Naast antihypertensiva zijn veranderingen in levensstijl cruciaal om bloeddruk
onder controle te houden. Vermindering van de natriuminname via de voeding is
veruit de meest effectieve levensstijlinterventie en kan de
systolische/diastolische bloeddruk verlagen met 23/9 mmHg bij personen met TRH.
Vanwege de grote hoeveelheden natrium in bewerkte voedingsmiddelen slagen
patiënten er echter vaak niet in zich levenslang te houden aan een natriumarm
dieet, wat een belangrijke oorzaak is van TRH. De gemiddelde natriuminname bij
TRH-patiënten is bijvoorbeeld 187 mmol/dag, terwijl een dagelijkse inname <87
mmol wordt geadviseerd. We hebben daarom een nieuwe behandeling nodig, die
idealiter gericht is op de natriumoverbelasting en natriumgevoeligheid van BP
bij TRH-patiënten.

Ophoping van natrium in het weefsel
Langetermijn onderzoeken naar de natriumbalans hebben aangetoond dat natrium
osmotisch kan worden geïnactiveerd door negatief geladen glycosaminoglycanen
die aanwezig zijn in de huid en de glycocalyx, een intravasculaire laag van
glycosaminoglycanen. Als gevolg hiervan gaat het vasthouden van natrium niet
gepaard met het vasthouden van water of een verhoging van de bloeddruk.
Bovendien voorkomt de glycocalyx dat natrium naar de huid wordt
getransporteerd, waar een hoog natriumgehalte de functie van de microcirculatie
schaadt.

Hypertensiepatiënten hebben een beschadigde glycocalyx en zijn dus niet in
staat de negatieve effecten van een teveel aan natrium te neutraliseren of
natriumlekkage naar de huid te voorkomen, wat bijdraagt aan de
natriumgevoeligheid van BP. We hebben eerder aangetoond dat herstel van
glycocalyx met orale glycosaminoglycanen de bloeddruk verlaagde bij
proefpersonen met proteïnurie. We verwachten dat suppletie met
glycosaminoglycaan de glycocalyx zal herstellen, natriumaccumulatie in de huid
zal voorkomen en de bloeddruk bij TRH-patiënten zal verlagen.

Endocalyx is een voedingssupplement dat bestaat uit polysachariden, aminozuren
en antioxidanten en is ontwikkeld om de glycocalyx te herstellen. De
polysachariden zijn een natuurlijk bestanddeel van de glycocalyx en worden door
de glycocalyx geadsorbeerd. Aminozuren, zoals glucosamine, zijn voorlopers voor
de biosynthese van polysachariden en antioxidanten beschermen de endotheliale
polysachariden tegen afbraak. Het is aangetoond dat Endocalyx de
microvasculaire gezondheid met 50% verbetert en het doorbloede grensgebied
verkleint, wat wijst op een verbeterde gezondheid van de glycocalyx.


Potentiële impact op de cardiovasculaire ziektelast
In Nederland hebben ongeveer 675.000 patiënten TRH. De gemiddelde jaarlijkse
incidentie van cardiovasculaire voorvallen en mortaliteit bij deze patiënten
bedraagt respectievelijk ongeveer 4,65% en 3,45%. Wanneer deze verhoudingen
worden geëxtrapoleerd naar de Nederlandse TRH-populatie, zou dit jaarlijks
verantwoordelijk zijn voor ongeveer 31.388 cardiovasculaire voorvallen en
23.288 sterfgevallen.

Eerdere studies hebben aangetoond dat de verwachte daling van de systolische
bloeddruk met 8 mmHg door Endocalyx zal resulteren in een daling van 27% in het
aantal beroertes, een daling van 17% in coronaire voorvallen en hartfalen, en
een daling van 13% in de cardiovasculaire mortaliteit. sterfgevallen zouden
jaarlijks kunnen worden voorkomen in de populatie van proefpersonen met TRH.

Hoofddoel: • Beoordelen of het voedingssupplement Endocalyx de bloeddruk
verlaagt bij patie*nten met therapieresistente hypertensie. Secundaire
doelstellingen: • Onderzoek naar het effect van Endocalyx op de
spreekkamerbloeddruk op de 24-uursbloeddrukprofielen (BP overdag, bloeddruk 's
nachts, dipstatus) bij proefpersonen met behandelingsresistente hypertensie. •
Om het percentage patie*nten te evalueren dat een spreekkamerbloeddruk <140/90
mmHg bereikt. • Om te beoordelen of de natriuminname, het geslacht of de
nierfunctie het effect van Endocalyx op de bloeddruk moduleren. • Het
definie*ren van het effect van Endocalyx op de gezondheid van de
microcirculatie bij proefpersonen met therapieresistente hypertensie. • Om het
effect van Endocalyx op de totale perifere weerstand bij therapieresistente
hypertensiepatie*nten te beoordelen. • Om te beoordelen of Endocalyx de
kwaliteit van leven verbetert. • Het inschatten van de potentie*le impact van
Endocalyx op de cardiovasculaire bescherming op lange termijn en de kosten voor
gezondheidszorg.

We zullen een proof-of-principle, gerandomiseerde, placebo-gecontroleerde,
dubbelblinde studie gebruiken om de effecten van Endocalyx bij patiënten met
therapieresistente hypertensie te onderzoeken. Patiënten worden willekeurig
(1:1) toegewezen aan het voedingssupplement Endocalyx of placebo, 4 capsules
per dag, naast hun huidige medicatie gedurende 12 weken. Patiënten zullen
worden geworven vanuit de poliklinieken Interne Geneeskunde van Amsterdam UMC,
Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) en Flevoziekenhuis.

Patiënten zullen in totaal 5 studiebezoeken afleggen en we zullen 3 geplande
telefoongesprekken voeren. Alle studiebezoeken vinden plaats in Amsterdam UMC,
locatie AMC.

Patiënten worden gedurende 12 weken willekeurig toegewezen aan het voedingssupplement Endocalyx of placebo naast hun huidige medicatie. Patiënten in de Endocalyx- en placebo-arm krijgen 4 capsules per dag. Deze behandeling zal dubbelblind zijn.

Het algehele risico van het Endocalyx voedingssupplement is laag. De
afzonderlijke ingredie*nten van het supplement worden al gebruikt als
voedingssupplementen. Grote gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken met de
afzonderlijke ingredie*nten, sommige met hogere doseringen van de ingredie*nten
dan in het Endocalyx-supplement, brachten geen grote nadelige effecten aan het
licht en toonden de veiligheid van de afzonderlijke ingredie*nten aan. In de
pilotstudie met het supplement werden geen ernstige bijwerkingen gemeld. Ee*n
bijwerking die werd gemeld was duizeligheid vanwege het effect op het verlagen
van de bloeddruk. Bij elk onderzoeksbezoek wordt de bloeddruk gemeten en indien
nodig kunnen de doseringen van het bloeddrukverlagende geneesmiddel worden
aangepast. Bovendien wordt het optreden van bijwerkingen aan het einde van elke
maand gedocumenteerd en gee*valueerd. Patie*nten krijgen het telefoonnummer van
de onderzoeker die zij kunnen bellen in geval van een ernstige bijwerking.