Angst voor pijnlijke aanraking in beeld brengen: het ontrafelen van relaties tussen hersenmechanismen gelinkt aan pijngerelateerde angst, somatosensorische hersenplasticiteit en sensorische stoornissen in de context van chronische pijn.

Chronische pijn treft ongeveer 20% van de mensen wereldwijd, wat leidt tot
enorm persoonlijke lijden en economische lasten. Een cruciale factor die
bijdraagt aan beperkingen ten gevolge van chronische pijn is de angst voor
pijnlijke aanraking. Dit is een kernsymptoom bij mensen met het complex
regionaal pijnsyndroom (CRPS) maar onderzoek naar angst voor pijnlijke
aanraking in de context van chronische pijn is tot nu toe onderbelicht.

Met deze studie willen we de hersenverwerking en hersenveranderingen
onderzoeken die betrokken zijn bij de ervaring van tactiele/vibratie en
elektrische stimulatie bij mensen met CRPS in vergelijking met gezonde mensen
zonder chronische pijn. Daarnaast willen we relaties onderzoeken tussen deze
hersenmechanismen en plastische veranderingen in het deel van de hersenschors
dat betrokken is bij de verwerking van aanraking en pijn, en veranderingen in
sensorische verwerking van verschillende prikkels (tastscherpte (scherpte voor
gevoel van aanraking), allodynie (pijn als gevolg van een stimulus die normaal
gesproken geen pijn veroorzaakt) en hyperalgesie (verhoogde pijn door een
stimulus die normaal gesproken pijn veroorzaakt)) bij personen met CRPS in
vergelijking met gezonde pijnvrije controles. We willen ook onderzoeken hoe
individuele verschillen in factoren zoals overtuigingen en emoties de
percepties van tactiele en elektrische prikkels kunnen moduleren en hoe deze
pijngerelateerde uitkomsten zoals ernst en verspreiding van de pijn,
functioneren en kwaliteit van leven kunnen beïnvloeden.

We verwachten verschillen tussen de patiënten en de gezonde personen in de
ervaring van tactiele/vibratie en elektrische stimulatie in de hersenen en hoe
er geleerd wordt over het onderscheid kunnen maken tussen veilige en dreigende
prikkels. Daarnaast verwachten we relaties tussen veranderingen in dit
pijngerelateerd angstleren en veranderingen in de verwerking van pijn en andere
zintuiglijke prikkels zoals aanraking. Als derde verwachten we dat factoren
gerelateerd aan kwetsbaarheid (bv. negatieve overtuigingen) en veerkracht (bv.
positieve emoties) het leren van angst zal moduleren en zo pijngerelateerde
uitkomsten (bv. pijnintensiteit) zullen beïnvloeden. Als laatste verwachten we
dat verminderde scherpte van het gevoel van aanraking en verminderd onderscheid
tussen veilige en dreigende prikkels gelinkt zal zijn aan plastische
veranderingen in dat deel van de hersenschors dat betrokken is bij de
verwerking van aanraking en pijn ter hoogte van de vingers.

Deze studie bevat functionele Magnetische Resonantie Beeldvorming (MRI)
metingen waarbij we een nieuwe taak in de scanner zullen gebruiken waarbij
vibratie en elektrische prikkels gegevens zullen worden aan de bovenste
ledematen (vingertoppen en pols) van de deelnemers. Dit heeft als doel om
verschillen in hersenactiviteit te onderzoeken die betrokken is bij het
aanleren, verspreiden en uitdoven van angst voor pijnlijke aanraking en de
relaties met plastische veranderingen (bv. grootte) in de somatosensorische
cortex (d.i. het deel van de hersenen betrokken bij aanraking en pijn) en
sensorische stoornissen bij personen met CRPS vergeleken met gezonde controles.
Met behulp van dit vernieuwend onderzoek hopen we de oorzaken van de klachten
van personen met CRPS en chronische pijn beter te begrijpen door meer inzicht
te verkrijgen in de mechanismen onderliggend aan CRPS symptomen die niet of
beperkt begrepen worden. Hiermee willen we uiteindelijk behandeling verbeteren
met als doel symptomen te verlichten en kwaliteit van leven te verbeteren.

De resultaten zullen naar verwachting een grote impact hebben voor
CRPS-patiënten, de samenleving en zorgverleners. Onze studie zal aanzienlijk
bijdragen aan pijngerelateerd angstonderzoek en pijnwetenschap in het algemeen.
CRPS-patiënten en therapeutpartners hebben de relevantie en de mogelijke impact
van het project bevestigd tijdens de ontwerpfase van dit onderzoek. De
resultaten kunnen bijdragen aan een grotere erkenning van het lijden van
personen met angst voor aanraking en veranderingen in sensorische verwerking en
leiden tot een beter begrip van de neurobiologische en psychologische
mechanismen gelinkt aan de symptomen. Patiënten worden vaak niet geloofd en
misbegrepen vanwege de eerder beschreven symptomen. Dit veroorzaakt negatieve
emoties bij patiënten en maakt duidelijk dat er een noodzaak is om ons begrip
van de onderliggende mechanismen van de symptomen te verbeteren.

In onze studie zullen we patiënten met CRPS van de bovenste ledematen
(unilaterale klachten/1 zijde aangetast) (n=20) die lijden aan chronische pijn
(> 3 maanden) gediagnosticeerd door een arts, en gezonde controlepersonen
gematcht op leeftijd en geslacht includeren (n=20). Deelnemers zullen
uitgenodigd worden voor 2 testsessies (bij de scannerfaciliteit van Scannexus
(Maastricht) of sessie 1 kan voor de patiënten bij hun thuis plaatsvinden
indien ze dit wensen). Het onderzoek zal samen ongeveer 2 uur 30 min duren (dag
1: 50 min, dag 2: 1 uur 45 minuten). De structuur en functie van de hersenen
zullen worden onderzocht met behulp van MRI. We zullen een deel van het
experiment uitvoeren met stimulaties aan de aangetaste en niet-aangetaste hand
en het angstconditioneringsparadigma (waarbij er geleerd wordt over veilige
versus dreigende prikkels) zullen we uitvoeren met prikkels ter hoogte van de
niet-aangetaste hand.

Deelnemers kunnen een onaangenaam of pijnlijk gevoel ervaren bij het geven van
de verschillende prikkels maar de prikkels zullen nooit hun persoonlijk
ingesteld tolerantieniveau overschrijden (8/10). Deelnemers kunnen op elk
moment aangeven dat ze willen dat we stoppen met het toedienen van de prikkels
en/of het experiment.

MRI en aanverwante technieken zoals fMRI zijn op grote schaal gebruikt voor
zowel klinische als onderzoeksdoeleinden. Scans vormen geen bijzondere risico's
buiten de algemene MRI-gezondheids- en veiligheidseisen. Alle scanprotocollen
zijn goedgekeurd door een veiligheidsfunctionaris. Er bestaat risico op
lichamelijk letsel als gevolg van MRI als een deelnemer metaal in zijn/haar
lichaam heeft of andere medische omstandigheden die blootstelling aan een sterk
magnetisch veld contra-indiceren. Zo worden alle deelnemers zorgvuldig
gescreend (mondeling tijdens een persoonlijk screeningsgesprek en schriftelijk
aan de hand van een gedetailleerde gezondheidscheck-screeningsvragenlijst)
voordat ze de MRI-scanneromgeving kunnen betreden. Het gebruik van de scanners
is beperkt tot gekwalificeerde MRI-gecertificeerde gebruikers die zijn opgeleid
en geaccrediteerd door de scanfaciliteit. Er worden maatregelen genomen, zoals
kussens en tafelvulling, om het ongemak tijdens het liggen in de scanner te
minimaliseren. Hoewel deelnemers vooraf worden gescreend op claustrofobie, is
het mogelijk dat sommige personen claustrofobie ervaren in de scanner. Als een
deelnemer meldt dat hij zich claustrofobisch voelt, wordt het scannen
onmiddellijk stopgezet.

Haalbaarheid, last en risico's van het fMRI-paradigma: op basis van eerdere
ervaringen verwachten we dat vibrotactiele stimulatie van de aangedane hand bij
sommige patiënten pijnlijk kan zijn. Daarom zullen we de intensiteit van de
mini-piëzo-tactiele stimulatie (mPTS) stimuli kalibreren, zodat elke patiënt en
gezonde persoon de stimuli waarneemt boven de sensatiedrempel maar onder de
pijndrempel (VAS <2/10), wat de haalbaarheid verhoogt van het experiment. Deze
kalibratie dient tevens als kennismaking met de prikkels, en voor de
ongeconditioneerde prikkels zal er ook een kennismaking worden opgenomen. We
veronderstellen dat het fMRI-angstconditioneringsparadigma aan de
niet-aangedane hand altijd mogelijk zal zijn en dit dient als risicobeperking.
Representatieve patiëntpartners bevestigden deze hypothese en haalbaarheid.

Testdag 1:
1. Invullen van een aantal vragenlijsten over hun klachten (30 minuten), geen
risico's.
2. Gevoeligheid voor stimuli meten (20 minuten), geen risico's.

Testdag 2:
1. Invullen van vragenlijsten (15 minuten), geen risico's.
2. MRI scan waarbij vibratie stimulaties gegeven worden (25 minuten), kans op
toevalsbevindingen.
3. De MRI scans (vibratie en elektrische prikkels) (65 minuten), kans op
toevalsbevindingen.

De UM hanteert eigen standaardprocedures voor het omgaan met toevalsbevindingen
die voortkomen uit hersenscans (detectie van een onverwachte hersenafwijking op
een scan). Wat het toevalsbevindingenbeleid betreft, bepaalt de UM dat als de
onderzoeker zich bewust wordt van een mogelijke afwijking, hij of zij zich laat
beoordelen door een arts met de relevante kwalificatie, die de deelnemer en/of
diens huisarts (of gelijkwaardig) op de hoogte zal stellen als verder onderzoek
nodig is. Een dergelijk contact zal vooraf zijn geautoriseerd door de
deelnemer, die ervan op de hoogte wordt gesteld dat het geen klinische scans
zijn en dus geen garantie kunnen bieden dat eventuele afwijkingen worden
ontdekt.