Lange termijn executieve functies en veerkracht na extreme vroeggeboorte

Prematuriteit legt een aanzienlijke last op de wereldwijde gezondheid, met
ongeveer 11% van alle geboorten wereldwijd die te vroeg plaatsvinden. Het
blijft een belangrijke oorzaak van morbiditeit en mortaliteit bij zuigelingen.
Langdurige neurocognitieve ontwikkeling problemen komen vaak voor bij extreem
prematuren die opgroeien. Prematuur geboren kinderen hebben bijvoorbeeld meer
kans hebben op gedragsproblemen, aandacht stoornissen,
hyperactiviteit-impulsiviteit en sociale-communicatieproblemen dan à terme
geboren kinderen. Bovendien worden structurele veranderingen in de hersenen,
waaronder verminderingen in verschillende hersengebieden, vaak waargenomen.
Ondanks de verbeteringen en innovaties in de medische zorg, welke hebben geleid
tot hogere overlevingspercentages, zijn de neurocoginitive uitkomsten bij
premature zuigelingen de afgelopen jaren grotendeels onveranderd gebleven of
zelfs verslechterd. Dit benadrukt de noodzaak voor een dieper begrip van
neurocgnitieve ontwikkeling van deze neonaten. Daarnaast blijft het een
uitdaging om te voorspellen welke kinderen risico lopen en welke kinderen
uiteindelijk veerkrachtig zijn tegen het ontwikkelen van maladaptieve
neurodevelopmentale uitkomsten. Literatuur heeft aangetoond dat executieve
functies essentieel zijn voor veerkracht en dat ze neurocognitieve functies
beter voorspellen dan bijvoorbeeld IQ. Momenteel zijn follow-up programma's in
Nederland [NVK] ontworpen tot de leeftijd van 8 jaar, wat mogelijk een
kenniskloof achterlaat wat betreft de neurocognitieve functies van oudere,
extreem premature overlevenden in Nederland. Zeker omdat bekend is dat neuro
ontwikkelings-, sociale- en emotionele problemen blijven bestaan tot in de
volwassenheid en de pubertijd veel uitdagingen biedt op dit vlak.

Als primaire uitkomst focussen we op het vergelijken van de executieve functies
tussen prematuren en op tijd geboren kinderen, waarbij cognitieve prestaties
worden beoordeeld zonder inachtneming van meegemaakte stress.

De secundaire uitkomstmaat is richt zich specifiek op de multidimensionale
aspecten van veerkracht en kwetsbaarheid. Door middel van multidimensionale
constructen, waaronder biologische, sociale, omgevings- en klinische factoren,
belichten we variaties in functioneren. Neurocognitieve uitkomsten spelen als
klinische factoren mee in de bijdrage aan een al dan niet veerkrachtig profiel.
Deze neurocognitieve prestaties kunnen bijvoorbeeld helpen voorspellen hoe goed
kinderen omgaan met uitdagingen die verband houden met vroeggeboorte.

(1) Onderzoek naar executieve functies bij adolescenten die extreem prematuur
zijn geboren in Nederland ten opzichte van op termijn geboren adolescenten,
(2) Het beoordelen van de neurobiologische basis van individuele variabiliteit
in executieve functies na een premature geboorte,
(3) identificeren van mogelijke predictieve factoren voor atypisch executief
functioneren ,
(4) het classificeren van verschillende gedrags-, klinische- en
omgevingspatronen van veerkracht en kwetsbaarheid na een premature geboorte.

De onderzoeksopzet is een prospectieve observationele studie, primair
cross-sectioneel van aard, maar ook met longitudinale data-analyse. Het
onderzoek bestaat uit twee onderdelen: een online executieve beoordeling en een
cerebrale MRI-scan.

Het onderzoek richt zich op adolescenten die extreem prematuur zijn geboren om
lange termijn executieve functies en hersen netwerken te begrijpen, met
minimale risico's en belasting. Dit onderzoek omvat beoordelingen van
executieve functies die in een rustige ruimte in het ziekenhuis kunnen worden
uitgevoerd met behulp van een online testbatterij en een 30 minuten durende
cerebrale MRI zonder sedatie of intraveneus contrast. Deze leeftijdsgroep is
specifiek gekozen omdat uitdagingen in executieve functies meer op de voorgrond
komen in de adolescentie, wat een inzicht biedt in de lange termijn effecten
van extreme prematuriteit op cognitieve ontwikkeling. Bovendien biedt deze
leeftijdsgroep inzicht in de eerste adolescenten die zijn geboren sinds de
richtlijn van 2010, die behandeling vanaf een zwangerschapsduur van 24 weken
toestaat (nu 14 jaar). Er zijn geen directe voordelen voor de deelnemers, maar
de bevindingen kunnen bijdragen aan het begrip van neurocognitieve uitkomsten
voor extreem premature zuigelingen en gepersonaliseerde zorgprogramma's in
Nederland verbeteren.