Paranoi*de gedrag & dreiging evaluatie in asielzoekers gediagnosticeerd met een psychotische stoornis en met ervaringen van paranoi*de wanen: Een fenomenologisch kwalitatieve virtual reality studie

De huidige maatschappij wordt toenemend multicultureel. Hierdoor wordt de
behoefte aan transculturele aanpassingen van diagnose en behandeling vergroot.
Een overzicht van 12 meta-analyses die de huidige stand van cultureel
aangepaste interventies op het gebied van geestelijke gezondheid samenvatten,
toont bewijs voor de effectiviteit van cultureel aangepaste interventies. Deze
meta-analyse geeft echter ook aan dat het onduidelijk is welke factoren van een
culturele aanpassing precies effectief zijn. Bovendien is er geen gemakkelijk
toepasbaar kader beschikbaar om interventies om te zetten in een
cultuurgevoelig format (Rathod, Gega, Degnan, Pikard, Khan, Husain, & Naeem, et
al., 2018). Verder onderzoek op dit gebied en een beter begrip van de
transculturele manifestatie van psychische aandoeningen zijn nodig. Dit is met
name relevant wanneer er wordt gekeken naar psychose. Etnische minderheden en
asielzoekers hebben een twee- tot driemaal hoger risico op psychose in
vergelijking met mensen uit het gastland (Selten, van der Ven, Termorshuizen,
2020). Etnische minderheden rapporteren ook meer positieve symptomen, waaronder
achtervolgingswanen (Quattrone et al., 2019). Bovendien lopen minderheden, met
minder duidelijke zorgpaden en een verhoogd risico op psychose-gerelateerd
agressief gedrag, een grotere kans op (onvrijwillige) ziekenhuisopname (Hodgins
& Klein, 2017; Markiewicz et al., 2020). Uit een rapport van de Inspectie
Justitie en Veiligheid (2018) blijkt dat binnen de groep *onruststokers* in
voorzieningen voor asielzoekers het merendeel psychiatrische problemen heeft.
Symptomen van paranoi*de wanen, sterke gevoelens van angst, gebrek aan
ziekte-inzicht en besef en een gebrek aan gespecialiseerde geestelijke
gezondheidszorg kunnen in deze gevallen een behandeling op coo*peratieve en
vrijwillige basis een uitdaging maken. Deze omstandigheden maken de behandeling
en diagnose van psychose voor asielzoekers zowel moeilijk als noodzakelijk,
daarom is een cultuursensitief begrip van de manifestatie van psychose binnen
deze specifieke groep nodig. Diagnostische psychiatrische beoordelingen
omvatten over het algemeen alleen zelfgerapporteerde mondelinge vragenlijsten
en interviews met patie*nten (en familieleden), die aantoonbaar beperkt zijn
wanneer er verschillen in taal en cultuur zijn. Paranoi*de wanen komen tot
uiting in sociale interacties en omgevingen en kunnen als zodanig waarneembaar
zijn in gedrag. Dit is waar Virtual Reality (VR)-technologie op zijn plaats
komt. Met VR kan een patie*nt een gevoel van aanwezigheid ervaren in een
interactieve driedimensionale wereld. Een door een computer gemaakt beeld wordt
geprojecteerd via een op het hoofd gemonteerd scherm, de beweging van de
deelnemer en de virtuele wereld past zich aan en verandert aan de positie,
orie*ntatie en acties van de deelnemer in deze virtuele wereld. De
psychologische en fysiologische reactie op de virtuele omgeving is
vergelijkbaar met reacties in de echte wereld (Veling, Moritz, van der Gaag,
2014). Met betrekking tot psychose is het mogelijk om psychotisch gerelateerde
symptomen veilig op te wekken met behulp van VR, zoals paranoi*de ideee*n
(Veling et al., 2016). VR maakt real-time beoordeling mogelijk van
psychologische en fysiologische reacties in gesimuleerde 'real-life' situaties,
terwijl gecontroleerd wordt voor andere variabelen in een experimentele
setting. Het gebruik van VR kan daarom een goede aanvulling zijn op de
behandeling en beoordeling van patie*nten die op een gesloten afdeling
verblijven. De mogelijkheid om virtuele sociale omgevingen aan te gaan terwijl
men nog steeds op een gesloten afdeling wordt behandeld, opent mogelijkheden
voor beoordeling en behandeling tijdens de meer kritieke stadia van psychosen,
waar het vaak onhaalbaar is om patie*nten bloot te stellen aan sociale
interacties in het echte leven en alledaagse omgevingen. Bovendien heeft het,
vanwege de (gedeeltelijke) non-verbale aard van VR, een duidelijk potentieel in
termen van transculturele toepassing onder vluchtelingen en asielzoekers die
doorgaans pas recent in het gastland zijn aangekomen en beperkte mogelijkheden
hebben gehad om de taal van het land waar ze verblijven te leren . Onderzoek
naar de toepasbaarheid van diagnostisch onderzoek in de psychiatrie met behulp
van VR toont potentie maar staat nog in de kinderschoenen (Geraets et al.,
2022). Verder is het potentieel van VR nog niet onderzocht in de populatie van
asielzoekers. Dit onderstreept het onbeduidende karakter van het huidige
onderzoek. Dit onderzoek zal zich richten op paranoi*de wanen, aangezien deze
op een veilige manier specifiek kunnen worden opgeroepen in VR-omgevingen,
waardoor ze een zeer geschikt symptoom van psychose zijn om in VR te
bestuderen, zoals blijkt uit recente literatuur over dit onderwerp (Brown,
Waite, Rovira , Nickless, & Freeman, 2020; Geraets, Snippe, van Beilen,
Pot-Kolder, Wichers, van der Gaag, & Veling, 2020; Riches, Garety,
Rus-Calafell, Stahl, Evans, Sarras, & Valmaggia, et al. , 2019).

Het hoofddoel van dit onderzoek is om te ontdekken hoe asielzoekers met een
psychotische stoornis die last hebben van paranoïde wanen zich gedragen en
dreiging inschatten in een virtuele omgeving.



Secundaire doelstellingen: Beoordelen van de geschiktheid en toepasbaarheid van
het gebruik van VR binnen de specifieke populatie van asielzoekers met een
psychotische stoornis en paranoïde wanen.

Deze experimentele studie maakt gebruik van een mixed-methods onderzoeksopzet
met een single-groep. Deelnemers worden blootgesteld aan vier korte
VR-scenario's, waarbij hun verbale en non-verbale gedrag wordt gemonitord en
waarna hun ervaringen worden verkend met kwalitatieve interviews en
kwantitatieve vragenlijsten. De focus ligt op kwalitatieve gegevens die de
idiosyncratische ervaringen van de deelnemers beschrijven, deze gegevens zullen
worden geanalyseerd om patronen en overeenkomsten binnen de steekproef te
identificeren. De rijke data van kwalitatieve gegevens helpt ons om die
ervaringen te onderzoeken en inzicht hierin te vergroten. Kwantitatieve
gegevens over paranoïde ideaties en de VR-ervaring worden verzameld door middel
van vragenlijsten om inzichten op kwantitatief niveau te verschaffen. Er worden
interviews gehouden over het psychotische toestandsbeeld en paranoïde klachten
met klinische experts op basis van video-opnamen van de VR-assessment.

Sommige deelnemers kunnen symptomen van simulatorziekte ervaren. Er worden geen
grote bijwerkingen verwacht noch zijn deze gedocumenteerd in eerdere
VR-onderzoeken van onze onderzoeksgroep met dezelfde VR-hardware en -software.
De assessment duurt in totaal ongeveer 90 minuten. Er worden geen voordelen
verwacht. Er wordt ingezet op een empathische en transparante aanpak met een
heldere toestemmingsprocedure, Hierbij hoort het nauwlettend in de gaten houden
van het toestandsbeeld van de deelnemers en het consequent aankondigen de
mogelijkheid tot intrekken toestemming en het niet langer deelnemen aan het
onderzoek.