Dynamiek van clonale hematopoëse in pediatrische stamceltransplantatie ontvangers

Hematopoëtische stamceltransplantatie is een potentieel levensreddende
behandeling voor patiënten met verschillende ziektes, waaronder ernstige
afweerstoornissen, stofwisselingsziektes en leukemie. Door verbeteringen in de
behandeling neemt het aantal survivors na stamceltransplantatie en hun
levensverwachting toe. Uit eerder onderzoek weten we dat langetermijn survivors
van stamceltransplantatie een hoger risico hebben op clonale hematopoëse dan
gezonde mensen van dezelfde leeftijd. Clonale hematopoëse is een
leeftijdsgebonden aandoening, die in anderszins gezonde ouderen is geassocieerd
met een grotere kans op hematologische en cardiovasculaire aandoeningen, en een
lager risico op de ziekte van Alzheimer.

We begrijpen nog niet waarom stamceltransplantatie leidt tot een verhoogde
prevalentie van clonale hematopoëse. Ook weten we nog niet of clonale
hematopoëse na een stamceltransplantatie dezelfde gezondheidsrisico*s kent als
in de gezonde bevolking. Inzicht in de groeipatronen van clonale hematopoëse na
transplantatie is belangrijk. Door deze groeipatronen te bestuderen, kunnen we
onderzoeken wanneer clonale hematopoëse ontstaat, kunnen we bepalen welke
factoren het ontstaan van clonale hematopoëse beïnvloeden, en beter voorspellen
hoe deze kloons zich in de toekomst zullen ontwikkelen.

Het doel van dit onderzoek is om te bepalen hoe clonale hematopoëse na
stamceltransplantatie ontstaat. Hiertoe zullen we groeipatronen van clonale
hematopoëse na transplantatie in kaart brengen. Ook zullen we onderzoeken welke
klinische factoren en moleculaire mechanismen de ontstaanswijze van clonale
hematopoëse na stamceltransplantatie beïnvloeden.

Dit is een observationele, prospectieve, exploratieve studie, in kinderen en
jongvolwassenen die een stamceltransplantatie ondergaan in het Prinses Máxima
Centrum. Deelnemers doneren één of meerdere extra buisjes bloed op meerdere
momenten van kort vóór transplantatie tot lang daarna. De bloedafnames voor dit
onderzoek worden gecombineerd met geplande bloedafnames voor klinische zorg.

Clonale hematopoëse wordt gemeten met een targeted sequencing panel, bestaande
uit 38 driver mutaties. De aan- of afwezigheid van clonale hematopoëse, en de
grootte van de kloon, zal worden bestudeerd over de tijd, en gerelateerd aan
klinische factoren (bijvoorbeeld: stamcelbron). Daarnaast zullen we, met behulp
van verschillende moleculaire technieken, onderzoek doen naar de fundmentele
mechanismen die de groei van clonale hematopoëse kloons beïnvloeden.

Voor dit onderzoek zijn minderjarige en jongvolwassen proefpersonen nodig,
aangezien hun transplantatie protocollen op meerdere
vlakken anders zijn dan protocollen voor volwassenen. Resultaten uit onderzoek
met volwassenen kunnen dus niet zomaar
geëxtrapoleerd worden naar kinderen. Daarnaast is de overleving van kinderen en
jongvolwassenen die een stamceltransplantatie-ontvangen vele
malen langer dan die van volwassen ontvangers. Dit stelt unieke eisen aan de
levensduur van de getransplanteerde
stamcellen.

De belasting voor de deelnemers betreft herhaaldelijke afname van één of
meerdere buisjes bloed, op negen momenten kort vóór tot lang na
stamceltransplantatie. Deze afnames zullen plaatsvinden in het Prinses Máxima
Centrum en wordt gecombineerd met de bloedafname voor reguliere zorg. Het
risico van deze bloedafname is verwaarloosbaar.

Wij verwachten dat het voorgestelde onderzoek unieke inzichten zal geven in de
groeipatronen van clonale hematopoëse na stamceltransplantatie. Deze inzichten
zullen in de toekomst mogelijk bijdragen aan nieuwe behandelingen om de groei
van deze kloons te beïnvloeden, na stamceltransplantatie en in de algemene
bevolking.