De rol van PF4-specifieke B -cellen in patiënten met Vaccine-induced Immune
Thrombotic Thrombocytopenia (VITT)

Tot op heden is de inductie van auto-immuniteit en in het bijzonder
autoreactieve B-celreacties onvolledig begrepen. Tijdens de coronapandemie werd
bescherming tegen het SARS-Cov-2-virus gegenereerd door het toedienen van
vaccins. Aan het merendeel van de Nederlandse bevolking werden 4 verschillende
vaccins toegediend. Twee hiervan, beide gebaseerd op een adenovirale vector,
leken een ernstige bijwerking te veroorzaken, genaamd Vaccin-geïnduceerde
Immune Trombotische Trombocytopenie (VITT). VITT kwam voor bij een zeer klein
aantal individuen en bleek sterk geassocieerd te zijn met IgG-autoantilichamen
met een hoge titer gericht tegen een kationisch bloedplaatjeschemokine,
bloedplaatjesfactor 4 (PF4). Er wordt verondersteld dat componenten uit het
vaccin een interactie kunnen aangaan met PF4, wat zou kunnen leiden tot de
activering van PF4-specifieke B-cellen. Een soortgelijk mechanisme is
beschreven voor door heparine geïnduceerde trombocytopenie (HIT) en voor het
spontane heparine-geïnduceerde trombocytopenie (HIT)-syndroom, een vorm van
*auto-immuun* HIT (aHIT). Zowel HIT als aHIT delen klinische kenmerken met
VITT. Er is echter weinig bekend over hoe VITT precies wordt geïnduceerd en hoe
het, op B-cel- en antilichaamniveau, verschilt van HIT of aHIT. Merk op dat ook
2-6% van de gezonde individuen IgG-anti-PF4-antilichamen herbergt. Hier willen
we de antilichaamrespons en het B-celreceptorprofiel van PF4-specifieke
B-cellen bestuderen bij patiënten bij wie de diagnose VITT of HIT/aHIT is
gesteld, om de moleculaire details en reactiviteitspatronen van PF4-gerichte
antilichamen beter te begrijpen. Door VITT en de PF4-specifieke B-celrespons
als model te gebruiken, verwachten we dat belangrijke inzichten kunnen worden
gegenereerd over hoe autoreactieve B-celreacties worden geïnduceerd, wat
directe relevantie heeft voor systemische auto-immuunziekten op andere
gebieden, waaronder reumatologie.

Om onze kennis van de moleculaire aard, inductie en regulatie van de
auto-antilichaam- en B-celrespons die betrokken zijn bij/verantwoordelijk zijn
voor de inductie van VITT te vergroten

Observationeel onderzoek, single centrum onderzoek

De primaire procedure voor studiedeelnemers is een enkele bloedafname en het
invullen van een vragenlijst. VITT- en aHIT/HIT-patiënten zullen worden
geïdentificeerd via databaserecords die beschikbaar zijn bij Sanquin,
Amsterdam. Deze (ex-)patiënten worden per brief benaderd. Om te reageren
krijgen patiënten een retourenvelop of kunnen ze actief contact opnemen via
e-mail of telefoon. De verwachting is dat (ex-)patiënten die hiervoor in
aanmerking komen, in verschillende delen van Nederland wonen. Bij patiënten die
op >25 km afstand van het LUMC wonen, komt een getraind lid van het
onderzoeksteam bij de studiedeelnemers thuis langs om eenmalig bloed af te
nemen (totaal 100 ml). Patiënten die binnen een afstand van <25km van het LUMC
wonen, worden verzocht naar het LUMC te komen. Op leeftijd en geslacht gematcht
gezonde donoren zullen worden geworven door middel van advertenties binnen het
LUMC (bijvoorbeeld lokale schoolborden bij het restaurant en het winkelgebied
*Leidse Plein*, informatieschermen bij de polikliniek van de reumatologische
afdelingen). In alle gevallen houdt het risico voor deelname aan het onderzoek
verband met één enkele bloedafname via een routinematige veneuze punctie.
Mogelijke bijwerkingen zijn lokaal hematoom en ongemak als gevolg van de
punctie. Deze risico's worden als verwaarloosbaar beschouwd.