Virtual Reality Agressie Preventie Training (VRAPT) - Arousal Module: een pilot haalbaarheidsstudie bij forensisch psychiatrische intramurale patiënten.

Agressie komt veel voor in de forensische psychiatrie. Eén van de modellen die
de oorsprong en uiting van agressie en agressief gedrag beschrijven, is het
General Aggression Model. Eén aspect daarvan dat agressief gedrag beïnvloedt,
is arousal. Arousal verwijst naar de aanpassingsreacties van het lichaam op
omgevingsstimuli, waarbij fysiologische toestanden veranderen om emoties te
herkennen en te reguleren. Problemen met emotie-regulatie of het interpreteren
van arousal leiden vaak tot problematische reacties, waaronder agressief
gedrag. Het verminderen van agressief gedrag vereist een andere interpretatie
van situaties of sociale interacties. Deze pilotstudie richt zich specifiek op
arousal.

Het primaire doel van de VRAPT-Arousal Pilot Study is het onderzoeken van de
haalbaarheid, geschiktheid en acceptatie van de ontwikkelde VRAPT-Arousal
interventie bij forensisch psychiatrische patiënten en zorgverleners die met
deze patiënten werken. Om het primaire doel te bereiken, zijn de volgende
onderzoeksvragen opgesteld:
- Sluit de inhoud van de VRAPT-Arousal module aan bij de beoogde doelen?
- Hoe tevreden zijn patiënten over het ontwerp van de module?
- Wat zijn de ervaringen van patiënten, trainers en sociaal werkers met
VRAPT-Arousal?

Het secundaire doel van de VRAPT-Arousal Pilot Study is het onderzoeken van de
haalbaarheid, geschiktheid en acceptatie van het gebruik van een wearable
tijdens de VRAPT-Arousal interventie. De wearable heeft twee gerelateerde
doelen: 1) het meten van biomarkers tijdens de sessies om arousal objectief te
meten via hartslagvariabiliteit en huidgeleiding, en 2) het geven van real-time
biofeedback aan de patiënt tijdens verschillende therapeutische oefeningen van
de VRAPT-Arousal interventie.
Voor het secundaire doel zijn de volgende onderzoeksvragen opgesteld:
- Geeft de Nowatch voldoende valide data (huidgeleiding en
hartslagvariabiliteit) die inzicht biedt in lichamelijke arousal?
- In hoeverre komt de door de wearable gemeten arousal overeen met de
zelf-gerapporteerde arousal van de patiënt?
- In hoeverre wordt een toename in arousal/biomarkers gemeten door de wearable
tijdens sessies?
- Neemt de baseline-arousal af gedurende de sessies?
- In hoeverre wordt het vermogen van een patiënt om lichamelijke sensaties te
herkennen geassocieerd met deelname aan de Arousal-module, en hoe komt de
biofeedback-data overeen met zelfrapportages?

Om inzicht te krijgen in de acceptatie en haalbaarheid van de arousal-module
wordt een mixed-methods dataverzameling uitgevoerd in twee fasen. In de eerste
fase worden focusgroepen gehouden om te beoordelen in hoeverre
zorgprofessionals de module adequaat kunnen uitvoeren, rekening houdend met de
doelen van de interventie. In de tweede fase wordt een pilot-interventie
uitgevoerd bij patiënten van FPC De Kijvelanden. We streven ernaar om zes tot
tien patiënten te includeren. Deze patiënten ontvangen de nieuwste versie van
de VRAPT-Arousal module. Na afloop van de interventie worden zij uitgenodigd
voor een semigestructureerd interview om hun ervaringen met de module te
evalueren.

In dit onderzoek is gestart met de ontwikkeling van een nieuwe, modulaire versie van VRAPT. Binnen deze studie wordt de haalbaarheid van de eerste module - VRAPT-Arousal - onderzocht. Alle patiënten in deze studie ontvangen training met behulp van de VRAPT-Arousal module. De behandelingsduur is tien weken, met een wekelijkse VRAPT-Arousal sessie van 45 minuten.

Patiënten vullen voorafgaand aan de interventie twee vragenlijsten in. Tijdens
de trainingssessies dragen ze de Nowatch polsband, die biomarkers meet
(huidgeleiding en hartslagritme). De VRAPT-Arousal module omvat tien sessies
van elk ongeveer 45 tot 60 minuten verspreid over tien weken. De VRAPT-Arousal
module maakt nog geen deel uit van de standaardbehandeling voor agressief
gedrag in een Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC) en is een aanvulling op
het reguliere behandelprogramma. Het hoofddoel van de VRAPT-Arousal module is
patiënten helpen om arousal te herkennen en potentiële (opkomende) escalerende
(sociale) situaties effectiever te beheersen. We verwachten dat patiënten baat
hebben bij de training, omdat VRAPT-Arousal tools biedt om hun arousal en
agressie regulatie in stressvolle situaties te verbeteren. In combinatie met
andere VRAPT-modules verwachten we een vermindering van agressief gedrag. Deze
aanpak sluit aan bij het hoofddoel van opname in een FPC met hoge beveiliging:
het verminderen van toekomstige gewelddadige recidive. VR is een veilige en
gecontroleerde manier om forensisch psychiatrische patiënten bloot te stellen
aan sociale stimuli (Klein Tuente et al., 2020). Er is een kleine kans dat
patiënten tijdelijke *cyber sickness* (zoals zweten en duizeligheid) ervaren
tijdens de VR-training. Er zijn echter geen ernstige bijwerkingen van VR bekend
(La Viola, 2000), noch zijn deze gedocumenteerd in eerdere studies. Er worden
daarom geen grote bijwerkingen van VRAPT-ID verwacht.