Transdiagnostisch Microbioom

Veranderingen in de darmmicrobiota die samenhangen met psychiatrische stoornissen kunnen een biologische schakel vormen tussen gedrag en onderliggende lichamelijke processen. Door deze veranderingen in de tijd te volgen en te koppelen aan symptomen die meerdere psychiatrische diagnoses overstijgen (transdiagnostische symptomen), evenals aan comorbiditeit, krijgen we beter inzicht in de ontwikkeling van psychische klachten op individueel niveau.

Om het verband te onderzoeken tussen de darmmicrobiota, transdiagnostische symptoomprofielen en psychiatrische comorbiditeit, met betrekking tot symptoomverlopen en behandelrespons bij patiënten met stressgerelateerde en/of neurologische ontwikkelingsstoornissen.

Observationele longitudinale cohortstudie. 

Procedure

1. Werving van deelnemers in de polikliniek psychiatrie

Tijdens hun reguliere afspraak bij de polikliniek psychiatrie wachten patiënten in de wachtruimte. In deze wachtruimte zullen wervingsposters worden opgehangen met informatie over het onderzoek naar darmbacteriën en psychische klachten. Geïnteresseerde personen kunnen een QR-code op de poster scannen. Via deze code komen zij op een beveiligd digitaal platform (Castor), waar zij meer informatie over het onderzoek krijgen en hun contactgegevens kunnen achterlaten. De vragen die in het aanmeldformulier gesteld worden, zijn opgenomen in de bijlage.

Na afloop van hun afspraak met de behandelaar, worden geschikte patiënten (die voldoen aan de inclusiecriteria) mondeling geïnformeerd over het onderzoek door hun behandelaar. Indien zij geïnteresseerd zijn in deelname, kunnen zij zich via dezelfde QR-code digitaal aanmelden. Er is voor deelname aan dit onderzoek géén extra bezoek aan de polikliniek nodig; alle verdere stappen vinden plaats vanuit huis.

2. Na aanmelding – contact en verzending

Een onderzoeksmedewerker zal de aangemelde personen per e-mail benaderen. Deelnemers ontvangen een informatiebrochure over het onderzoek en kunnen via het beveiligde platform (Castor) digitaal toestemming geven voor deelname aan het Transdiagnostisch Microbioomonderzoek en het gebruik van hun gegevens voor dit project en verwant vervolgonderzoek.

Na het geven van toestemming ontvangen deelnemers per post een pakket met verzamelmaterialen voor de ontlastingsmonsters. Deelnemers wordt gevraagd om het eerste monster zo spoedig mogelijk na ontvangst te verzamelen, de datum van verzameling te noteren, en het pakket terug te sturen via een gewone brievenbus. Portokosten zijn volledig vergoed.

Op dezelfde dag vullen deelnemers een korte digitale vragenlijst in over hun levensstijl, met vragen over o.a. dagelijkse gewoonten, voeding, klachten van het maag-darmkanaal, leefomgeving, en medicatiebijwerkingen.

3. Vervolgmeting na 16 weken

Zestien weken na het eerste monster, ontvangen deelnemers een tweede verzamelpakket. Zij verzamelen opnieuw een ontlastingsmonster, noteren de datum, en sturen het pakket terug zoals eerder. Opnieuw vullen zij op de dag van verzameling de digitale vragenlijst in. Wederom zijn de kosten voor het opsturen al gedekt.

Vragenlijsten en gegevensgebruik

Voor dit onderzoek maken wij gebruik van klinische gegevens die reeds verzameld worden door het MIND-Set 2 onderzoek (Protocol ID: 2022-1367) met behulp van vragenlijsten. Dit onderzoek vindt plaats binnen het standaard zorgtraject. De volgende specifieke vragenlijsten zijn relevant voor ons onderzoek:

• CAARS (ADHD-symptomen),
• AQ-10 (ASS-symptomen),
• IDS-SR en HDRS (depressiesymptomen),
• STAI-DY (angstsymptomen),
• QQ-45 en WHODAS (kwaliteit van leven en functioneren).

De enige aanvullende vragenlijst die wij als onderdeel van ons onderzoek zelf afnemen, is de levensstijlvragenlijst. Deze bevat vragen over veranderingen in levensstijl, woonomgeving, voeding, maag-darmklachten en eventuele medicatiebijwerkingen in de afgelopen maand.

Niet van toepassing

Deelnemende patiënten wordt gevraagd om thuis twee ontlastingsmonsters in te leveren en twee keer, met zes weken ertussen, een korte vragenlijst in te vullen over leefstijl, bijwerkingen en symptomen. De risico's en ongemakken die deelname aan dit onderzoek met zich meebrengt, zijn verwaarloosbaar.

De verzameling van ontlastingsmateriaal vormt geen extra belasting voor deelnemers. Het materiaal wordt op natuurlijke wijze geproduceerd, en bevat uitsluitend bacterieel DNA — géén menselijk genetisch materiaal. De monsters worden na ontvangst opgeslagen bij -80°C in het klinisch centrum totdat ze worden geanalyseerd. De sequencing (zowel 16S rRNA als shotgun metagenoom) zal worden uitbesteed aan een erkend extern laboratorium (Illumina platform).