Onderzoeken welke neurocognitieve mechanismen betrokken zijn bij voedsel gerelateerde motivatie, met een focus op het hypocretine systeem
ID
Bron
Verkorte titel
Aandoening
- Slaapstoornissen (incl. subtypes)
Synoniemen aandoening
Betreft onderzoek met
Ondersteuning
Onderzoeksproduct en/of interventie
Uitkomstmaten
Primaire uitkomstmaten
Groepsverschillen in prestatie op de gedragstaken (zoals aantal fouten en
reactietijd) en hersenactiviteit (met behulp van fMRI) in de prefrontale cortex
(tijdens een taak die voedsel-gerelateerde aandachtsbias voor woorden meet) en
het striatum (tijdens een taak waarbij de reacties op het winnen van snacks of
geld gemeten wordt).
Secundaire uitkomstmaten
NA
Achtergrond van het onderzoek
Narcolepsie is een neurologische afwijking die gekenmerkt wordt door
onweerstaanbare perioden van slaap en slaapstoornissen in het algemeen. Bij
narcolepsie met kataplexie komen ook plotselinge spierverslappingen voor. Deze
ziekte wordt veroorzaakt door een hypocretine deficiëntie. Het hypocretine
systeem is cruciaal voor het regelen van het slaap- waak ritme. Recentelijk is
gebleken dat hypocretine ook een belangrijke rol speelt bij beloning en
motivatie. Hypocretine versterkt het dopamine signaal in het mesolimibische
circuit, dit circuit speelt een grote rol bij verslavingen en het verwerken
van beloningen. Dierstudies hebben aangetoond dat verslaafde dieren stoppen met
zoeken naar drugs als de normale hypocretine functie in het mesolimibische
circuit geblokkeerd wordt. Daarnaast heeft knaagdieronderzoek laten zien dat
het mesolimibische circuit en zijn interactie met hypocretine erg belangrijk is
voor de regulatie van voedsel gerelateerde motivatie. Er is klinische evidentie
dat narcolepsie met kataplexie patiënten met een hypocretine deficiëntie last
hebben van een algemene verminderde motivatie. Het is interessant dat hoewel
narcolepsie patiënten behandeld worden met potentieel verslavende medicatie
(zoals amfetamine-achtigen), deze patiënten zelden een drugs afhankelijkheid
ontwikkelen. Narcolepsie patienten hebben vaker overgewicht en
eetstoornissen. Dit is opvallend omdat overgewicht juist geassocieerd is met
een verhoogde motivatie voor voedsel en met verminderde prefrontale cortex
controle over eetgedrag. Welke neuronale mechanismen ten grondslag liggen aan
verstoorde voedsel gerelateerde motivatie en controle over eetgedrag in
narcolepsie met kataplexie is nog onbekend.
Doel van het onderzoek
Onderzoeken welke neurocognitieve mechanismen betrokken zijn bij voedsel
gerelateerde motivatie, met een focus op het hypocretine systeem
Onderzoeksopzet
Cross-sectionele, patiënt-gecontroleerde studie, met gedragstaken en
functionele MRI experimenten bij mensen met narcolepsie of primaire hypersomnie
en gezonde controles.
Inschatting van belasting en risico
Om mee te kunnen doen aan het onderzoek moeten de patiënten minimaal 1 week
medicatie-vrij zijn. De patiënten beslissen zelf of zij bereid zijn om hun
medicatie een week voorafgaande aan het onderzoek te staken. De testdag zal
plaatsvinden op het Donders Institute. Tijdens de testdag vullen de deelnemers
vragenlijsten in (45 min), maken zij een gedragstaak (15 min) en doen zij 3
taken in de MRI-scanner (60 min). De gehele testdag duurt 3 uur. Voorafgaande
aan de testdag is het belangrijk dat de deelnemers 5 uur lang nuchter zijn en
alleen water drinken om zo duidelijk mogelijk het effect van voedsel stimuli te
kunnen onderzoeken.
Algemeen / deelnemers
Kapittelweg 29
Nijmegen 6525 EN
NL
Wetenschappers
Kapittelweg 29
Nijmegen 6525 EN
NL
Landen waar het onderzoek wordt uitgevoerd
Leeftijd
Belangrijkste voorwaarden om deel te mogen nemen (Inclusiecriteria)
- leeftijd: 18-60 jaar oud
- rechtshandig
Controle groep:
- geen slaap-, neurologische of psychiatrische stoornissen
Patienten groepen:
-- Narcolepsie met kataplexie, of narcolepsie zonder kataplexie of idiopathische hypersomnia (zonder lang slaap). Alle diagnoses moeten gebasseerd zijn op de ICSD-2 criteria.
- Alle patienten die medicijnen nemen moeten bereid zijn om 1 week voor het onderzoek hun medicatie te staken.
Belangrijkste redenen om niet deel te kunnen nemen (Exclusiecriteria)
- Diabetes Mellitus
- (Een geschiedenis van) klinisch relevante lever, hart, nier, cerebrovasculair, enodocrien, metabole of long aandoening.
- Ongecontroleerde hypertensie, gedefinieerd als een diastolische bloed druk bij rust van > 90 mmHg of systolische bloed druk bij rust van > 160 mmHg
- (Een geschiedenis van) klinisch relevante neurologische of psychiatrische stoornissen, en recentelijke psychologische behandeling, anders dan narcolepsie of primaire hypersomnie.
- Doofheid, blindheid, of senso-motorische stoornissen
- Geschiedenis van reuk of smaak verstoringen
- Drug, alcohol of gokverslaving in de afgelopen 6 maanden
- Onvoldoende Nederlandse taal beheersing
- Extreem beperkte voedsel inname (i.e. score beperkt eten >=3.60 (voor vrouwen) of >= 4.00 (voor mannen) op de Dutch Eating Behavior Questionnaire; zie ook 5.2.2)
- Momenteel aan het dieeten (i.e. volgen van een specifiek dieet en/of in behandeling zijn van een dietistt)
- Voedsel allergie hebben voor een van de ingredienten van de voedel beloningen die gebruikt worden in onze taken
- Contra-indicaties voor MRI:
o Metale objecten of fragmenten in het lichaam die er niet uitgehaald kunnen worden
o Aktieve implantaten in het lichaam
o Het gebruik van medicijn pleisters
o Epilepsie
o Hersenoperatie in de voorgeschiedenis
o Zwangerschap
o Claustrofobie
Opzet
Deelname
Opgevolgd door onderstaande (mogelijk meer actuele) registratie
Geen registraties gevonden.
Andere (mogelijk minder actuele) registraties in dit register
In overige registers
| Register | ID |
|---|---|
| CCMO | NL45550.091.13 |
| OMON | NL-OMON27831 |