Het effect van Virtual Reality als informatiebron op angst, pijn en patiënt-
tevredenheid rondom infuus prikken bij kinderen.

Naaldgerelateerde procedures zoals infuus plaatsing en bloedprikken zijn
frequent uitgevoerde ingrepen bij kinderen, zowel in de klinische als
poliklinische setting. Het betreft invasieve en als pijnlijk ervaren ingrepen
die frequent leiden tot stress. [1-2] Ervaren angst kan het uitvoeren van de
ingreep verhinderen of leiden tot ongewenste schade aan kind of omgeving, te
denken aan prikaccidenten. Tevens kunnen eerdere negatieve ervaringen het
uitvoeren van noodzakelijke onderzoeken en ingrepen in de toekomst
bemoeilijken.[3-4] Bovenal is beschreven dat angst de ervaren pijnintensiteit
kan verhogen [5]. Dit alles onderstreept de relevantie van goede pijn* en
angstcontrole bij kinderen gedurende ingrepen zoals infuusprikken.**


Verscheidene strategieën zijn onderzocht om pijn en stress gedurende ingrepen
in de kindergeneeskundige setting te reduceren. Daarbij zijn grofweg twee
categorieën te onderscheiden. De eerste betreft gedragsmatige interventies,
waarbij hypnose, afleidingsmanoeuvres en cognitieve gedragstherapie (CGT)
frequent gebruikte technieken zijn [8-10]. De tweede maakt gebruik van
farmacologische middelen, zoals het lokaal gebruik van EMLA crème, maar ook het
systematisch toedienen van sederende middelen. [14-16] Met name deze laatste
groep gaat gepaard met een verhoogde kans op bijwerkingen en complicaties.*


Een recente systematische review van Ulman et al. leverde overtuigend bewijs
van het gunstige effect van afleidingsmanoeuvres en hypnose op pijn- en
stressreductie gedurende naaldgerelateerde procedures bij kinderen. Er bleek
onvoldoende bewijs over het effect van goede informatievoorziening voorafgaand
aan infuus plaatsing op de eerdergenoemde uitkomstmaten [8]. Echter, een
tweetal individuele studies ondersteunen de hypothese dat het voorbereiden van
kinderen op bloedprikken middels prenten en fotoboeken wel degelijk leidt tot
het ervaren van minder angst en pijn [6,7].*


In de afgelopen jaren heeft de ontwikkeling van Virtual Reality (VR) een
vogelvlucht gemaakt en is daarmee*ook een interessant thema*voor de medische
wetenschap. VR stelt een patiënt bijvoorbeeld in staat om op een realistische
manier onderdeel te worden van een virtuele omgeving, waarin men een 360° view
heeft van een situatie die zich op dat moment afspeelt.**


Tot op heden beperkt het gebruik van VR bij procedures als infuus plaatsing bij
kinderen, zich met name tot de inzet als afleidingsmanoeuvre. [12,13] VR kan
echter ook worden ingezet als informatiebron. Informatie zou beter kunnen
worden opgenomen wanneer patiënten een procedure als het ware vooraf virtueel
hebben kunnen beleven.

Vanwege eerdergenoemde informatie over de angst en pijnervaringen bij het
infuusprikken is de hypothese opgesteld dat het gebruik van 360* VR video als
informatiebron, angst en pijn bij kinderen rondom het plaatsen van een infuus
zal reduceren. Aansluitend is de verwachting dat kinderen het bezoek aan een
ziekenhuis minder negatief zullen ervaren en daardoor bij een volgend bezoek
minder angstig zullen zijn.*Daarnaast verwachten we dat hierdoor de procedure
sneller zal verlopen hetgeen kostenbesparend is en de patiënttevredenheid over
de informatievoorziening zal doen toenemen.

Het onderzoek wordt opgezet volgens een multicenter randomized controlled trial
op de afdeling kindergeneeskunde van Maxima Medisch Centrum in Veldhoven,
Rijnstate ziekenhuis in Arnhem en Viecurie Medisch Centrum voor Noord Limburg.
Geschikte patiënten worden gerandomiseerd tot een controle of een interventie
groep. De controle groep krijgt de huidige standaardbehandeling, hetgeen
bestaat uit verbale informatie via een doktersbezoek en non-verbale informatie
via folders en internet. De interventie groep krijgt naast de normale zorg (de
huidige standaardbehandeling) een 360° VR voorlichtingsvideo te zien
voorafgaand aan de procedure.

Geen risico omdat het bekijken van VR video's daar niet om bekend staat.
Het invullen van vragenlijsten kan belastend zijn doch de inspanning lijkt zeer
overzichtelijk.
Er is een theoretisch risico op een andere beleving van de kinderen en een
negatief effect op de beleving van angst doch de onderzoekers achten de kans
hierop minimaal. Uit een pilot studie bleek niemand een negatieve ervaring te
hebben gehad, niet angstig te zijn geworden door het kijken naar de video maar
juist enthousiast werden. Juist dit theoretische risico is de reden waarom het
Db van de METC in overleg met de CCMO heeft besloten dit onderzoek aan te
merken als WMO plichtig.